بزرگ‌شدن پروستات، پروستاتیت و سرطان پروستات از بیماری‌های شایع پروستات در مدان می باشد. در این مقاله قصد داریم با بیماری پروستات و روش های درمان پروستات آشنا شویم.
پروستات غده کوچک گردو شکلی در مردان است که مایع منی را تولید می‌کند که به تغذیه و انتقال اسپرم کمک می‌کند. پروستات وظایف مختلفی دارد که مهم‌ترین وظیفه پروستات تولید مایع منی است که یکی از اجزای منی محسوب می‌شود. پروستات همچنین در تولید هورمون نقش دارد و به تنظیم جریان ادرار در بدن کمک می‌کند.
مشکلات پروستات خصوصا در مردان مسن شایع است و ممکن است مردان در جوانی هم به بیماری پروستات مبتلا شوند. شایع‌ترین مشکلات پروستات عبارت‌اند از التهاب پروستات، بزرگ‌شدن پروستات و سرطان پروستات. علائم مشکلات پروستات اغلب به شکل مشکل در دفع ادرار ظاهر می‌شود که ممکن است شامل کنترل ضعیف مثانه یا جریان ضعیف ادرار باشد.
پروستات چیست؟
پروستات غده کوچکی است که مستقیماً زیر مثانه قرار دارد و در تولید و بهینه‌سازی منی نقش دارد. کپسولی از بافت همبند که حاوی فیبرهای عضلانی است، پروستات را احاطه کرده است. این کپسول باعث می‌شود پروستات هنگام لمس‌کردن حالت ارتجاعی داشته باشد.
به‌طور متوسط، پروستات به اندازه یک گردو یا یک توپ پینگ‌پنگ است. وزن پروستات حدود ۳۰ گرم است. پروستات در اعماق لگن، بین آلت تناسلی و مثانه قرار دارد. می‌توان با وارد‌کردن انگشت در راست‌روده و فشردن آن به سمت جلوی بدن غده پروستات را احساس کرد.
میزراه (مجرای ادراری) یعنی لوله‌ای که ادرار و منی را به خارج از بدن هدایت می‌کند، از پروستات عبور می‌کند. ازآن‌جا که پروستات این مجرا را احاطه کرده است، مشکلات پروستات می‌تواند بر جریان ادرار تأثیر بگذارد. این ارگان یکی از بخش‌های آناتومی تولیدمثلی یا جنسی مردانه است. قسمت‌های دیگر شامل آلت تناسلی، کیسه بیضه و بیضه‌ها می‌شود.
وظایف پروستات چیست؟
فرد برای زندگی به پروستات فعال نیاز ندارد؛ اما پروستات برای باروری مهم است. عملکردهای پروستات عبارت‌اند از:
کمک به تولید مایع منی: وظیفه اصلی پروستات اضافه‌کردن مایع پروستات به منی است. ۲۰ تا ۳۰ درصد از حجم منی مربوط به مایع پروستات است و باقیمانده از وزیکول سمینال یا کیسه منی (۵۰ تا ۶۵ درصد) و بیضه‌ها (۵ درصد) می‌آید.
مایع پروستات حاوی اجزایی ازجمله آنزیم‌ها، روی و اسید سیتریک است که منی را به محیط ایده‌الی برای زندگی سلولهای اسپرم تبدیل می‌کند. یکی از آنزیم‌های مهم، آنتی‌ژن اختصاصی پروستات (PSA) است که به رقیق‌تر‌کردن و سیال‌تر‌کردن منی کمک می‌کند.
مایع موجود در منی به اسپرم کمک می‌کند تا از میزراه عبور کند و در طول سفری که برای رسیدن به تخمک دارد، زنده بماند. مایع پروستات کمی اسیدی است؛ اما اجزای دیگر منی بهطورکلی آن را قلیایی می‌کنند. علت قلیایی بودن منی آن است که بتواند محیط اسیدی واژن را خنثی کند و از اسپرم دربرابر آسیب محافظت کند.
بستن میزراه در جریان انزال: حین انزال، پروستات منقبض می‌شود و مایع پروستات را به میزراه می‌ریزد. در این‌جا، این مایع با سلولهای اسپرم و مایع کیسه منی ترکیب می‌شود تا منی را تشکیل دهد که سپس از بدن خارج می‌شود. وقتی پروستات حین انزال منقبض می‌شود، دهانه بین مثانه و میزراه را مسدود می‌کند و منی را با فشار به سمت بیرون می‌فرستند. به همین دلیل است که در موقعیت‌های آناتومیکی عادی امکان ادرار و انزال هم‌زمان وجود ندارد.
متابولیسم هورمون: پروستات برای عملکرد صحیح به آندروژن‌هایی مانند تستوسترون نیاز دارد. آندروژن‌ها هورمون‌های جنسی مردانه هستند.
پروستات حاوی آنزیمی به نام آنزیم ۵ آلفا ردوکتاز است که تستوسترون را به فرم فعال ازنظر زیستی تبدیل می‌کند که دی هیدرو تستوسترون (DHT) نامیده می‌شود. این هورمون برای رشد و عملکرد طبیعی پروستات مهم است. در مردان درحال رشد، این هورمون برای ایجاد صفات ثانویه جنسی مانند رویش موهای صورت ضروری است.
بیماری های پروستات
هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات، پروستاتیت و سرطان پروستات از شایع‌ترین بیماری‌های پروستات هستند. اگرچه این بیماری‌ها علت‌های متفاوتی دارند، علائم مشابهی دارند. به همین دلیل است که مهم است که با پزشک درمورد غربالگری سرطان پروستات به‌عنوان بخشی از معاینه‌های فیزیکی سالیانه خود گفتگو کنید.
در صورتی که علائم بیماری‌های مذکور را داشته باشید، پزشک اغلب شما را به اورولوژیست (پزشک متخصص درزمینه بیماری‌های دستگاه ادراری و دستگاه تناسلی مردان) ارجاع خواهد داد. در ادامه، بیماری‌های مذکور را در کارمادیو توضیح می‌دهیم.
بزرگ‌شدن پروستات یا هایپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH)
هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات (BPH) که به آن بزرگ‌شدن غده پروستات نیز می‌گویند، مشکل شایعی است که در مردان مسن دیده می‌شود. بزرگ‌شدن غده پروستات می‌تواند موجب علائم ادراری آزاردهنده‌ای مانند مسدود‌شدن جریان ادرار از مثانه شود. این وضعیت همچنین می‌تواند موجب بروز مشکلات مثانه، مشکلات مجاری ادراری یا مشکلات کلیوی شود.
چندین درمان مؤثر برای بزرگ‌شدن غده پروستات وجود دارد ازجمله داروها، درمان‌های کم‌تهاجمی و جراحی. برای انتخاب بهترین گزینه، بیمار و پزشک علائم، اندازه پروستات و دیگر شرایط سلامتی را که فرد ممکن است به آن‌ها دچار باشد و همچنین ترجیح بیمار را درنظر می‌گیرند.
وقتی پروستات بزرگ می‌شود، ممکن است جریان ادرار از مثانه و خروج آن به میزراه را مسدود کند.
علائم و نشانه های بزرگ شدن غده پروستات
شدت علائم در افرادی که غده پروستات آن‌ها بزرگ شده است، متفاوت است اما علائم معمولاً به‌تدریج در طول زمان شدیدتر می‌شود. علائم و نشانه‌های رایج هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات عبارت‌اند از:
- نیاز مکرر یا فوری به دفع ادرار
- تکرر ادرار در شب
- مشکل در شروع ادرار کردن
- جریان ادرار ضعیف یا جریانی که متوقف و سپس شروع می‌شود
- ادرار قطره قطره در انتهای تخلیه
- ناتوانی در تخلیه کامل مثانه
علائم و نشانه‌های بزرگ‌شدن غده پروستات که شیوع کمتری دارند، عبارت‌اند از:
- عفونت مجاری ادراری
- ناتوانی در دفع ادرار
- وجود خون در ادرار
اندازه پروستات لزوما شدت علائم را تعیین نمی‌کند. برخی از مردانی که پروستات آن‌ها اندکی بزرگ شده است، می‌توانند علائم قابل‌توجهی را داشته باشند، درحالی‌که مردان دیگری که پروستات آن‌ها بسیار بزرگ شده است، ممکن است علائم ادراری جزئی داشته باشند. در برخی از مردان، علائم درنهایت تثبیت می‌شود و حتی ممکن است با گذشت زمان بهبود پیدا کند.
سایر علل احتمالی علائم ادراری در بیماری پروستات
شرایطی که می‌توانند منجر به علائمی شبیه علائم ناشی از بزرگ‌شدن پروستات شوند، عبارت‌اند از:
- عفونت مجاری ادراری
- التهاب پروستات (پروستاتیت)
- تنگی مجرای ادرار
- وجود زخم در گردن مثانه درنتیجه جراحی گذشته
- سنگ مثانه یا سنگ کلیه
- مشکلات اعصابی که مثانه را کنترل می‌کنند
- سرطان پروستات یا سرطان مثانه
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر مشکل ادراری دارید، باید به پزشک مراجعه کنید. حتی اگر علائم ادراری برایتان آزاردهنده نباشد، مهم است علت آن‌ها را شناسایی کنید. مشکلات ادراری درمان‌نشده ممکن است منجر به انسداد مجرای ادراری شوند. در صورتی که قادر به دفع ادرار نیستید، فورا به پزشک مراجعه کنید.
علت بزرگ شدن پروستات در مردان
غده پروستات زیر مثانه قرار دارد. لوله‌ای که ادرار را از مثانه به آلت تناسلی منتقل می‌کند تا دفع شود (میزراه) از مرکز پروستات عبور می‌کند. وقتی پروستات بزرگ می‌شود، جریان ادرار را مسدود می‌کند.
در بیشتر مردان، رشد پروستات در طول زندگی ادامه پیدا می‌کند. در بسیاری از مردان، این رشد مداوم پروستات را به اندازه‌ای بزرگ می‌کند که علائم ادراری را ایجاد می‌کند یا به‌طور قابل‌توجهی جریان ادرار را مسدود می‌کند. کاملاً مشخص نیست چه عاملی موجب بزرگ‌شدن پروستات می‌شود. اگرچه، بزرگ‌شدن پروستات ممکن است ناشی از تغییر در تعادل هورمون های جنسی همگام با افزایش سن مردان باشد.
عوامل خطرساز هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات
عوامل خطرساز بزرگ‌شدن غده پروستات عبارت‌اند از:
- سن بالا
بزرگ‌شدن غده پروستات به‌ندرت در مردانی که سنشان کمتر از ۴۰ سال است، علائم و نشانه‌هایی ایجاد می‌کند. حدود یک سوم از مردان تا سن ۶۰ سالگی علائم متوسط تا شدیدی را تجربه می‌کنند و تا سن ۸۰ سالگی حدود نیمی از آن‌ها این علائم و نشانه‌ها را نشان می‌دهند. - سابقه خانوادگی
داشتن خویشاوند خونی مانند پدر یا برادر که دچار مشکلات پروستات است، به این معنا است که احتمال اینکه شما نیز مشکلاتی دراین‌زمینه داشته باشید، بیشتر است. - دیابت و بیماری قلبی
مطالعات نشان می‌دهند دیابت و همچنین بیماری قلبی و مصرف بتا بلوکرها ممکن است خطر ابتلا به BPH را افزایش دهد. - سبک زندگی
چاقی خطر ابتلا به BPH را افزایش می‌دهد، درحالی‌که ورزش می‌تواند این خطر را کاهش دهد.
عوارض بزرگ‌شدن پروستات
عوارض بزرگ‌شدن پروستات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
ناتوانی ناگهانی در دفع ادرار (احتباس ادرار): ممکن است لازم باشد که لوله‌ای (کاتتر) وارد مثانه شود تا ادرار تخلیه شود. برخی از مردانی که پروستات آن‌ها بزرگ شده است، برای رفع احتباس ادرار به جراحی نیاز دارند.
عفونت‌های مجاری ادراری (UTIs): ناتوانی در تخلیه کامل مثانه می‌تواند خطر عفونت مجاری ادراری را افزایش دهد. اگر عفونت مجاری ادراری به‌طور مکرر رخ دهد، ممکن است به عمل جراحی نیاز باشد تا بخشی از پروستات برداشته شود.
سنگ مثانه: این موارد معمولاً به دلیل ناتوانی در تخلیه کامل مثانه ایجاد می‌شود. سنگ‌های مثانه می‌توانند موجب عفونت، تحریک مثانه، پدیدار‌شدن خون در ادرار و انسداد جریان ادرار شوند.
آسیب مثانه: مثانه‌ای که به‌طور کامل تخلیه نشود، ممکن است به مرور زمان متسع و ضعیف شود. درنتیجه، دیواره عضلانی مثانه به‌خوبی منقبض نمی‌شود و تخلیه کامل مثانه دشوارتر می‌شود.
آسیب کلیه: فشار در مثانه براثر احتباس ادرار می‌تواند مستقیماً به کلیه‌ها آسیب بزند یا به عفونت‌های مثانه اجازه دهد تا به کلیه‌ها برسد. بیشتر مردانی که پروستات آن‌ها بزرگ شده است، به این عوارض دچار نمی‌شوند. اگرچه احتباس ادراری حاد و آسیب کلیه می‌تواند تهدیدی جدی برای سلامتی باشد. به باور کارشناسان، داشتن پروستات بزرگ خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش نمی‌دهد.
نحوه تشخیص بزرگ‌شدن پروستات
پزشک با پرسیدن سؤال‌های دقیقی درمورد علائم بیمار و انجام معاینه فیزیکی شروع می‌کند. این معاینه اولیه احتمالاً شامل موارد زیر است:
معاینه مقعدی: پزشک انگشت خود را (با دستکش روغن‌کاری‌شده) وارد راست‌روده بیمار می‌کند تا پروستات وی را ازنظر بزرگ‌شدن بررسی کند.
آزمایش ادرار: تجزیه‌و‌تحلیل نمونهای از ادرار می‌تواند به رد عفونت یا مشکلات دیگری که می‌توانند علائم مشابهی را ایجاد کنند، کمک کند.
آزمایش خون: نتایج می‌تواند مشکلات کلیوی را نشان دهد.
آزمایش خون آنتی‌ژن اختصاصی پروستات (PSA): پی‌اس‌ای ماده‌ای است که در پروستات تولید می‌شود. با بزرگ‌شدن پروستات، سطح پی‌اس‌ای افزایش پیدا می‌کند. اگرچه افزایش سطح پی‌اس‌ای همچنین می‌تواند ناشی از رویه‌های اخیر، عفونت، جراحی یا سرطان پروستات باشد.
پس از آن، پزشک ممکن است آزمایش‌های اضافی را برای کمک به تأیید بزرگ‌شدن پروستات و رد مشکلات احتمالی دیگر توصیه کند. این آزمایش‌ها عبارت‌اند از:
آزمایش جریان ادرار: بیمار در مخزن متصل به دستگاهی که شدت و مقدار جریان ادرار را اندازه‌گیری می‌کند، ادرار می‌کند. نتایج این آزمایش کمک می‌کند تا در طول زمان مشخص شود که آیا وضعیت فرد رو به بهبودی است یا بدتر می‌شود.
آزمایش حجم ادرار باقیمانده پس از تخلیه: این آزمایش تعیین می‌کند که آیا می‌توانید مثانه به‌طور کامل تخلیه می‌شود. این آزمایش را می‌توان با استفاده از اولتراسوند یا با وارد‌کردن یک کاتتر در مثانه پس از ادرار‌کردن برای اندازه‌گیری حجم ادرار باقیمانده در مثانه انجام داد.
اگر شرایط فرد پیچیده‌تر باشد، پزشک ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
سونوگرافی ترانس رکتال: پروب سونوگرافی برای اندازه‌گیری و ارزیابی پروستات در راست‌روده بیمار قرار داده می‌شود.
نمونه‌برداری از پروستات: سونوگرافی ترانس رکتال سوزن‌های مورداستفاده برای نمونه‌برداری از بافت پروستات را هدایت می‌کند. بررسی بافت می‌تواند به پزشک در تشخیص یا رد سرطان پروستات کمک کند.
بررسی‌های اورودینامیک و جریان فشار: کاتتر از مسیر میزراه به مثانه وارد می‌شود. آب و در مواردی هوا به آرامی به مثانه تزریق می‌شود. سپس پزشک می‌تواند فشار مثانه را اندازه‌گیری کند و عملکرد عضلات مثانه را تعیین کند. این بررسی‌ها معمولاً فقط در مردان مشکوک به داشتن مشکلات عصبی و در مردانی که قبلا رویه مرتبط با پروستات را انجام داده‌اند و همچنان علائم دارند، انجام می‌شود.
سیستوسکوپی: نوعی ابزار منعطف و مجهز به نور (سیستوسکوپ) وارد میزراه بیمار می‌شود و به پزشک اجازه می‌دهد تا درون میزراه و مثانه را ببیند. پیش از انجام این آزمایش، فرد تحت بی‌حسی موضعی قرار می‌گیرد.
راه کار درمان بزرگ‌شدن پروستات
طیف گسترده‌ای از درمان‌ها برای بزرگ‌شدن پروستات دردسترس است، ازجمله داروها، درمان‌های کم‌تهاجمی و جراحی. بهترین گزینه درمانی برای هر بیمار به عوامل مختلفی ازجمله موارد زیر بستگی دارد:
- اندازه پروستات
- سن
- سلامت عمومی
- میزان ناراحتی که فرد تجربه می‌کند
اگر علائم بیمار قابل‌تحمل باشد، ممکن است تصمیم بگیرد که درمان را به تعویق بیندازد و فقط علائم را زیرنظر داشته باشد. برای برخی از مردان، علائم بدون درمان کاهش پیدا می‌کند.
داروهای مورداستفاده برای درمان بزرگ‌شدن پروستات
داروها رایج‌ترین درمان برای علائم خفیف تا متوسط بزرگ‌شدن پروستات است. گزینه‌های دارویی عبارت‌اند از:
آلفا بلوکرها: این داروها عضلات گردن مثانه و رشته‌های عضلانی موجود در پروستات را شل می‌کنند و دفع ادرار را راحت‌تر می‌کنند. آلفا بلوکرها که شامل داروهایی مانند آلفوزوسین، دوکسازوسین، تامسولوسین و سیلودوسین می‌شود، معمولاً در مردان با پروستات نسبتاً کوچک به سرعت اثر می‌گذارند. عوارض جانبی ممکن است شامل سرگیجه و وضعیت بی‌خطری باشد که در آن مایع منی به جای خارج‌شدن از نوک آلت تناسلی به مثانه بازمی‌گردد (انزال پس‌گرد).
مهارکننده‌های آنزیم ۵ آلفا ردوکتاز: این داروها ازطریق پیشگیری از تغییرات هورمونی که موجب رشد پروستات می‌شود، پروستات را کوچک می‌کنند. ممکن است شش ماه طول بکشد تا اثربخشی این داروها که شامل فیناستراید و دوتاستراید می‌شود، مشاهده شود. عوارض جانبی داروهای مذکور شامل انزال پس‌گرد می‌شود.
درمان‌های دارویی ترکیبی: اگر داروها به‌تنهایی مؤثر نباشند، پزشک ممکن است مصرف هم‌زمان یک آلفابلوکر و مهارکننده آنزیم ۵ آلفا ردوکتاز را توصیه کند.
تادالافیل: مطالعات نشان می‌دهند این دارو که اغلب برای درمان اختلال نعوظ استفاده می‌شود، می‌تواند بزرگی پروستات را نیز درمان کند.
درمان‌های کم تهاجمی و جراحی برای بزرگ‌شدن پروستات
درمان‌های کم‌تهاجمی یا جراحی ممکن است توصیه شود اگر:
- علائم بیمار متوسط تا شدید باشد
- داروها علائم را تسکین ندهند
- دچار انسداد مجرای ادراری، سنگ مثانه، وجود خون در ادرار یا مشکلات کلیوی باشد
- درمان قطعی را ترجیح بدهد
درمان کم‌تهاجمی یا جراحی ممکن است در صورت داشتن شرایط زیر گزینه مناسبی نباشد:
- عفونت مجاری ادراری درمان‌نشده
- تنگی مجرای ادرار
- سابقه پرتودرمانی پروستات یا جراحی مجرای ادراری
- اختلال عصبی مانند بیماری پارکینسون یا مولتیپل اسکلروزیس (ام اس)
هر نوع عمل پروستات می‌تواند موجب عوارض جانبی شود. بسته به روشی که انتخاب می‌شود، عوارض ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- مایع منی به جای خارج‌شدن از آلت تناسلی در حین انزال به مثانه برگردد (انزال پس‌گرد)
- مشکل موقت در دفع ادرار
- عفونت مجاری ادراری
- خونریزی
- اختلال نعوظ
- به ندرت، از دست دادن کنترل مثانه (بی‌اختیاری)
درمان‌های کم‌تهاجمی و جراحی برای درمان بزرگ‌شدن پروستات
تراشیدن پروستات از راه مجرای ادرار (TURP): اسکوپ نورانی وارد میزراه می‌شود و جراح قسمت بیرونی پروستات را خارج می‌کند. روش TURP بهطورکلی علائم را به سرعت تسکین می‌دهد و بیشتر مردان پس از این رویه جریان قوی‌تر ادرار را خواهند داشت. پس از TURP، ممکن است به‌طور موقت به کاتتر برای تخلیه مثانه نیاز داشته باشید.
برش پروستات ازطریق پیشابراه (TUIP): اسکوپ نورانی وارد میزراه می‌شود و جراح یکی دو برش کوچک در غده پروستات ایجاد می‌کند که موجب می‌شود ادرار راحت‌تر از میزراه عبور کند. درصورتی که غده پروستات کمی بزرگ شده باشد، این گزینه می‌تواند مناسب باشد، خصوصا اگر بیمار مشکلات سلامتی داشته باشد که جراحی‌های دیگر را خیلی خطرناک کند.
گرمادرمانی مایکروویو ازطریق مجرای ادرار (TUMT): پزشک الکترود مخصوصی را از راه میزراه وارد ناحیه پروستات می‌کند. انرژی مایکروویو ناشی از الکترود بخش درونی غده پروستات بزرگ شده را از بین می‌برد، آن را کوچک می‌کند و جریان ادرار را راحت‌تر می‌کند. روش TUMT ممکن است فقط تا حدی علائم را تسکین دهند و ممکن است مدتی طول بکشد تا نتایج را شاهد باشید. این جراحی معمولاً فقط در شرایط خاص و فقط در پروستات‌های کوچک استفاده می‌شود؛ زیرا ممکن است به درمان مجدد نیاز باشد.
از بین بردن پروستات از راه میزراه توسط سوزن (TUNA): در این روش، اسکوپ وارد میزراه می‌شود و به پزشک اجازه می‌دهد تا سوزن‌هایی را درون غده پروستات بیمار قرار دهد. امواج رادیویی از سوزن‌ها عبور می‌کنند، بافت اضافی پروستات را که جریان ادرار را مسدود می‌کنند، حرارت داده و آن را از بین می‌برند. روش TUNA ممکن است در مواردی گزینه انتخابی باشد؛ اما این رویه دیگر به‌ندرت استفاده می‌شود.
لیزر درمانی: لیزر پرانرژی بافت پروستاتی را که بیش از اندازه رشد کرده است، از بین می‌برد. لیزردرمانی بهطورکلی فورا علائم را تسکین می‌دهد و نسبت‌به جراحی‌های غیرلیزری خطر عوارض جانبی کمتری را دارد. لیزردرمانی ممکن است در مردانی که به علت مصرف داروهای رقیق‌کننده خون نباید سایر عمل‌های پروستات را انجام دهند، استفاده شود.
گزینه‌های لیزر درمانی عبارت‌اند از:
رویه‌های فرسایشی: این رویه‌ها بافت انسدادی پروستات را به منظور افزایش جریان ادرار تبخیر می‌کنند. نمونه‌هایی از این رویه شامل تبخیر نورگزینشی پروستات (PVP) و تخریب بافت پروستات با لیزر هولمیوم (HoLAP) می‌شود. رویه‌های غیرجراحی می‌توانند موجب علائم تحریک ادراری پس از جراحی شوند، بنابراین، در شرایط نادر ممکن است در مقعطی از زمان به عمل تراشیدن دیگری نیاز پیدا شود.
عمل به منظور خارج‌کردن بافت: رویه‌های خارج‌کردن بافت مانند HoLEP به‌طور کلی تمام بافت پروستاتی را که جریان ادرار را مسدود کرده است، حذف می‌کنند و از رشد مجدد بافت جلوگیری می‌کنند. بافت حذف‌شده را می‌توان برای سرطان پروستات یا مشکلات دیگر بررسی کرد. این رویه‌ها شبیه پروستاتکتومی باز هستند.
لیفت مجرای پروستاتیک ادرار (PUL): از گیره خاصی برای فشرده‌‌کردن دو سمت پروستات استفاده می‌شود تا جریان ادرار افزایش پیدا کند. اگر دچار علائم دستگاه ادراری تحتانی باشید، این رویه ممکن است توصیه شود. روش PUL همچنین ممکن است به برخی از مردانی پیشنهاد شود که نگران تأثیر درمان بر اختلال نعوظ و مشکلات انزالی هستند؛ زیرا تأثیر PUL روی انزال و عملکرد جنسی نسبت‌به TURP بسیار کمتر است.
آمبولیزاسیون: در این روش آزمایشی، خونرسانی به پروستات یا از آن به‌طور انتخابی مسدود می‌شود و این امر موجب کاهش اندازه پروستات می‌شود. داده‌های بلندمدت درمورد اثربخشی این روش هنوز موجود نیست.
پروستاتکتومی باز یا پروستاتکتومی به کمک ربات: جراح برشی را در قسمت پایین شکم شما ایجاد می‌کند تا به پروستات دسترسی پیدا کند و بافت آن را خارج کند. پروستاتکتومی باز بهطورکلی در صورتی انجام می‌شود که پروستات بسیار بزرگ شده باشد، مثانه آسیب دیده باشد یا مشکلات دیگری وجود داشته باشد. جراحی معمولاً نیاز به بستری کوتاه مدتی در بیمارستان دارد و ممکن است بیمار به انتقال خون نیاز پیدا کند.
مراقبت‌های پس از درمان بزرگی پروستات
مراقبت‌های پیگیری به روش خاصی که برای درمان بزرگی پروستات شما استفاده شده است، بستگی دارد. در صورت انجام رویه‌های غیرجراحی به کمک لیزر، روش TUNA یا TUMT، پزشک ممکن است توصیه کند که به مدت هفت روز از بلند‌کردن اجسام سنگین یا ورزش بیش از اندازه اجتناب کنید. اگر پروستاتکتومی باز یا پروستاتکتومی به کمک ربات انجام داده باشید، ممکن است نیاز باشد که به مدت شش هفته فعالیت‌های خود را محدود کنید.
تأثیر سبک زندگی و درمان‌های خانگی بر کنترل علائم بزرگی پروستات
برای کمک به کنترل علائم بزرگ‌شدن پروستات سعی کنید:
مصرف نوشیدنی‌ها را در هنگام شب محدود کنید: یکی دو ساعت پیش از خواب چیزی ننوشید تا مجبور نشوید در نیمه‌های شب به توالت بروید.
مصرف کافئین و الکل را محدود کنید: آن‌ها می‌توانند تولید ادرار را افزایش دهند، مثانه را تحریک کنند و علائم را تشدید کنند.
مصرف داروهای ضداحتقان یا آنتی‌هیستامین‌ها را محدود کنید: این داروها نوار عضلانی اطراف میزراه را که جریان ادرار را کنترل می‌کند، سفت می‌کنند و دفع ادرار را سخت‌تر می‌کنند.
وقتی برای اولین بار احساس کردید که نیاز است ادرار را دفع کنید، این کار را انجام دهید: انتظار طولانی‌مدت ممکن است باعث کشش بیش از حد عضله مثانه و آسیب شود.
برای رفتن به توالت برنامه‌ریزی کنید: به منظور بازآموزی مثانه، سعی کنید در زمان‌های منظم، مانند هر چهار تا شش ساعت در طول روز ادرار خود را دفع کنید. این امر می‌تواند به‌ویژه در صورتی که به‌طور مکرر و فوری نیاز به دفع ادرار پیدا می‌کنید، مفید باشد.
از رژیم غذایی سالم پیروی کنید: چاقی با بزرگ‌شدن پروستات مرتبط است.
فعالیت جسمی داشته باشید: عدم تحرک در احتباس ادرار نقش دارد. حتی کمی ورزش می‌تواند به کاهش مشکلات ادراری ناشی از بزرگ‌شدن پروستات کمک کند.
ادرار‌کردن در دو مرحله را امتحان کنید: ادرار خود را دفع کنید و سپس چند لحظه بعد دوباره این کار را انجام دهید.
خود را گرم نگه دارید: دمای سرد می‌تواند باعث احتباس ادرار و افزایش نیاز به دفع ادرار شود.
آیا داروهای گیاهی بزرگ شدن پروستات را درمان می‌کنند؟
سازمان غذا و داروی ایالات متحده هیچ داروی گیاهی را برای درمان بزرگی پروستات تأیید نکرده است. مطالعاتی که روی درمان‌های گیاهی به‌عنوان درمانی برای بزرگی پروستات انجام شده است، نتایج متناقضی را حاصل کرده‌اند. مطالعه‌ای نشان داد که عصاره نخل اره‌ای در تسکین علائم BPH به اندازه فیناستراید مؤثر بود؛ اما کارآزمایی کنترل‌شده با دارونما که انجام شد شواهدی را پیدا نکرد که نشان دهد عصاره نخل اره‌ای نسبت به دارونما بهتر است.
سایر درمان‌های گیاهی (ازجمله عصاره‌های بتا سیتوسترول، پیجیوم و چچم) پیشنهاد شده است که برای کاهش علائم پروستات بزرگ شده مفید هستند؛ اما ایمنی و اثربخشی طولانی‌مدت این درمان‌ها ثابت نشده است. اگر از داروهای گیاهی مصرف می‌کنید، به پزشک خود اطلاع دهید. برخی از محصولات گیاهی ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهند یا با سایر داروهایی که مصرف می‌کنید، تداخل داشته باشند.
آیا فعالیت جنسی با بزرگ‌شدن پروستات ارتباط دارد؟
این احتمال وجود دارد که سن نسبت به زندگی جنسی تأثیر بسیار بیشتری بر سلامت پروستات داشته باشد. مطالعه‌ای که روی حدود ۲۰۰۰ مرد مبتلا به بزرگی پروستات انجام شد، نشان داد دفعات انزال تأثیری روی اندازه پروستات ندارد.
پروستاتیت
پروستاتیت اختلال غده پروستات است که معمولاً با التهاب همراه است. پروستاتیت اغلب موجب ادرار دردناک یا دشوار و همچنین درد در کشاله ران، ناحیه لگن یا اندام تناسلی می‌شود. عفونت‌های باکتریایی موجب برخی از موارد پروستاتیت می‌شوند.
انواع پروستاتیت
به‌طور کلی چهار نوع پروستاتیت وجود دارد:
پروستاتیت باکتریایی حاد: عفونت باکتریایی پروستات که معمولاً با علائم ناگهانی و شدید همراه است.
پروستاتیت باکتریایی مزمن: عفونت باکتری مداوم یا عودکننده که معمولاً علائم آن شدت کمتری دارد.
پروستاتیت مزمن/سندرم درد مزمن لگن: درد مداوم یا عودکننده لگن و علائم مجاری ادراری بدون شواهدی از عفونت.
پروستاتیت التهابی بدون علامت: این نوع پروستاتیت علائم آشکاری ندارد و غالبا حین آزمایش برای شرایط دیگر تشخیص داده می‌شود.
علائم پروستاتیت
علائم و نشانه‌های پروستاتیت می‌تواند بسته به نوع اختلال متفاوت باشد. آن‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- درد یا احساس سوزش هنگام دفع ادرار
- دشواری در دفع ادرار مانند ادرار قطره قطره یا تأخیر در شروع دفع ادرار
- تکرر ادرار خصوصا در هنگام شب
- نیاز فوری به ادرار کردن
- ادرار کدر
- وجود خون در ادرار
- درد در ناحیه شکم، کشاله ران یا کمر
- درد در ناحیه بین کیسه بیضه و راست روده (میان‌دوراه)
- درد یا ناراحتی آلت تناسلی یا بیضه‌ها
- انزال دردناک
- تب، لرز، دردهای عضلانی و سایر علائم شبیه علائم آنفلوانزا (با پروستاتیت حاد باکتریایی)
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
شرایط متعددی می‌تواند موجب علائم و نشانه‌های مرتبط با پروستاتیت شوند. مهم است که در اسرع وقت تشخیص دقیق و درمان انجام شود. در صورت داشتن علائم زیر سریعا به پزشک مراجعه کنید:
- ناتوانی در دفع ادرار
- ادرار دردناک یا دشوار همراه با تب
- وجود خون در ادرار
- ناراحتی یا درد شدید در ناحیه لگن یا اندام تناسلی
علل پروستاتیت
علل بسته به نوع پروستاتیت متفاوت است. پروستاتیت باکتریایی حاد معمولاً به‌وسیله سویه‌های رایج باکتری‌ها ایجاد می‌شود. عفونت ممکن است از سایر قسمت‌های دستگاه ادراری یا تولیدمثلی به پروستات سرایت کند. پروستاتیت باکتریایی مزمن معمولاً درنتیجه همان عواملی ایجاد می‌شود که موجب پروستاتیت باکتریایی حاد می‌شوند. این وضعیت ممکن است زمانی رخ دهد که درمان برای عفونت حاد به اندازه کافی طولانی نباشد یا نتواند کل باکتری‌ها را از بین ببرد.
پروستاتیت مزمن/سندرم درد مزمن لگن به خوبی شناخته نشده است. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که عوامل متعددی ممکن است نقش داشته باشند. این عوامل شامل عفونت‌های گذشته، اختلال عملکرد سیستم عصبی، اختلال عملکرد سیستم ایمنی، استرس روانی یا فعالیت هورمونی نامنظم است. پروستاتیت التهابی بدون علامت که علت مشخصی ندارد، عموماً طی معاینه سایر شرایط پزشکی تشخیص داده می‌شود و به درمان نیازی ندارد.
عوامل خطرساز پروستاتیت
عوامل خطرساز پروستاتیت عبارت‌اند از:
- احتمال دچار‌شدن مردان ۵۰ تا ۵۹ ساله به پروستاتیت سه برابر احتمال ابتلای مردان ۲۰ تا ۳۰ ساله است.
- سابقه پروستاتیت
- عفونت دستگاه ادراری یا دستگاه تولیدمثل
- عفونت HIV یا ایدز
- استفاده از لوله‌ای که برای تخلیه مثانه درون میزراه قرار داده می‌شود (کاتتر ادراری)
- نمونه‌برداری تشخیصی بافت پروستات (بیوپسی)
عوامل خطرساز اضافی برای پروستاتیت مزمن/سندرم درد مزمن لگن ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- استرس روانی
- آسیب عصبی در ناحیه لگن براثر جراحی یا ضربه
عوارض پروستاتیت
عوارض پروستاتیت باکتریایی حاد یا مزمن می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- عفونت باکتریایی خون
- التهاب لوله پیچ‌خورده متصل به پشت بیضه
- حفره پر از چرک در پروستات (آبسه پروستات)
- عفونتی که به استخوان لگن یا ستون فقرات تحتانی گسترش پیدا می‌کند
عوارض پروستاتیت مزمن/سندرم درد مزمن لگن ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- اضطراب یا افسردگی
- اختلال عملکرد جنسی مانند اختلال نعوظ
- تغییر اسپرم و منی که ممکن است موجب ناباروری شود
شواهد مستقیمی وجود ندارد که نشان دهد پروستاتیت می‌تواند منجر به سرطان پروستات شود. پژوهشگران درحال بررسی این موضوع هستند که آیا التهاب مزمن پروستات از عوامل خطرساز ابتلا به سرطان است.
پروستاتیت: آیا فعالیت جنسی پروستاتیت را بدتر می‌کند؟
پروستاتیت تورم و التهاب غده پروستات است. در صورت ابتلا به پروستاتیت، نیازی نیست از رابطه جنسی اجتناب کنید. به‌طور معمول، رابطه جنسی پروستاتیت را بدتر نمی‌کند؛ اما برخی از مردان مبتلا به پروستاتیت، هنگام انزال درد دارند.
پروستاتیت اغلب درنتیجه عفونت باکتریایی ایجاد می‌شود. پروستاتیت معمولاً ناشی از چیزی نیست که بتواند در طول رابطه جنسی به شریک جنسی فرد منتقل شود؛ اما در برخی موارد، پروستاتیت ممکن است براثر عفونت مقاربتی ایجاد شود. اگر در ناحیه تناسلی خود زخم دارید یا ترشحات غیرعادی از آلت تناسلی شما خارج می‌شود، تا زمانی که به پزشک مراجعه نکرده‌اید، از رابطه جنسی خودداری کنید.
پروستاتیت و بیماری‌های دیگری که علائم مشابهی دارند، علت‌های احتمالی متعددی دارند. برخی از آن‌ها در صورتی که درمان نشوند، می‌توانند پیامدهای جدی داشته باشند. اگر درد لگن، ادرار دردناک یا دشوار یا انزال دردناک دارید، به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص پروستاتیت
علائم مرتبط با پروستاتیت می‌تواند به دلیل شرایط مختلفی ایجاد شود. ممکن است به متخصص دستگاه ادراری و اختلالات سیستم تولیدمثلی ارجاع داده شوید. پزشک معاینه جسمی انجام می‌دهد، علائم و سابقه پزشکی شما را بررسی می‌کند و آزمایش‌هایی برای تعیین علت و رد برخی بیماری‌ها تجویز می‌کند.
آزمایش برای تشخیص عفونت‌های باکتریایی
آزمایش‌های تشخیصی برای ارزیابی عفونت احتمالاً شامل موارد زیر می‌شود:
معاینه مقعدی: در این روش، پزشک انگشت خود را وارد راست‌روده بیمار می‌کند تا التهاب پروستات را تشخیص دهد.
آزمایش ادرار: برای بررسی وجود و نوع عفونت باکتریایی باید نمونهای از ادرار آزمایش شود.
آزمایش خون: نمونه‌های خون ممکن است برای علائم عفونت و سایر مشکلات پروستات آزمایش شوند.
آزمایش نمونه پروستات: در برخی موارد، پزشک ممکن است به آرامی پروستات را در طول معاینه رکتال ماساژ دهد تا مایع پروستات درون میزراه آزاد شود. پس از ماساژ، نمونه ادرار مایع پروستات را همراه خود بیرون می‌آورد که می‌تواند برای عفونت باکتریایی آزمایش شود.
آزمایش‌های دیگر
اگر آزمایش‌های اولیه هیچ نشانه‌ای از عفونت را نشان نداد، ممکن است لازم باشد آزمایش‌های دیگری ازجمله موارد زیر را انجام دهید:
آزمایش‌های اورودینامیک: برای اندازه‌گیری اینکه مثانه و میزراه تا چه حد ادرار را نگهداشته و آزاد می‌کنند، از آزمایش‌های مختلفی می‌توان استفاده کرد. این آزمایش‌ها می‌توانند به شناسایی مشکلات مرتبط با دفع ادرار و شناسایی منشا مشکلات کمک کنند.
تصویربرداری: آزمایش‌های تصویربرداری ممکن است برای شناسایی اختلالات پروستات، رشد غیرطبیعی یا مشکلات دیگر در ناحیه لگن که ممکن است موجب درد شوند، توصیه شود.
درمان پروستاتیت
درمان پروستاتیت به نوع خاص تشخیص داده شده و علائم بستگی دارد.
درمان عفونت: اگر بیمار دچار پروستاتیت باکتریایی حاد یا مزمن باشد، آنتی‌بیوتیک تجویز خواهد شد. در موارد حاد ممکن است آنتی‌بیوتیک به شکل وریدی به بدن بیمار رسانده شود. دوره درمان آنتی‌بیوتیکی معمولاً ۴ تا ۶ هفته و در برخی موارد طولانی‌تر است. برای حذف عفونت و کاهش خطر پروستاتیت باکتریایی مزمن باید کل داروهای تجویزی مصرف شود.
درمان علائم ادراری: داروهای آلفابلاکر به شل‌کردن گردن مثانه و فیبرهای عضلانی در محل اتصال پروستات به مثانه کمک می‌کنند. این درمان ممکن است علائم ادراری مانند ادرار دردناک یا دشوار را کاهش دهد. درحالی‌که این داروها معمولاً برای مردانی تجویز می‌شود که به پروستاتیت مزمن / سندرم درد مزمن لگن مبتلا هستند، ممکن است برای تسکین علائم ادراری عفونت‌های باکتریایی نیز تجویز شوند.
درمان درد: پزشک ممکن است داروهای ضددرد تجویز کند.
مدیریت علائم روانی: پزشک ممکن است روان‌درمانی با متخصص سلامت روان را توصیه کند تا به بیمار در مدیریت استرس، افسردگی یا اضطرابی که ممکن است همراه با درد مزمن باشد، کمک کند.
سبک زندگی و درمان‌های خانگی
موارد زیر ممکن است به کاهش برخی از علائم پروستاتیت کمک کند:
- استفاده از حمام نشیمن (نشستن در آب گرم) یا کیسه آب گرم به منظور کاهش علائم
- محدود‌کردن مصرف الکل، کافئین و ادویه یا غذاهای اسیدی که می‌توانند مثانه را تحریک کنند
- نوشیدن مقدار زیادی آب. این امر باعث می‌شود بیشتر ادرار کنید و به خارج‌شدن باکتری‌ها از مثانه کمک می‌کند.
آیا می‌توان از پروستاتیت پیشگیری کرد؟
پروستاتیت وضعیتی است که موجب می‌شود غده پروستات متورم، حساس و ملتهب شود. این وضعیت خصوصا هنگام دفع ادرار یا انزال (آزاد‌شدن منی در طول ارگاسم) می‌تواند بسیار دردناک باشد. شایع‌ترین محل‌های درد عبارت‌اند از پرینه (ناحیه بین مقعد و کیسه بیضه)، بیضه‌ها (۵۸ درصد)، ناحیه سوپراپوبیک (بالای استخوان شرمگاهی) و آلت تناسلی.
پزشکان همیشه مطمئن نیستند که چه چیزی موجب پروستاتیت می‌شود. علل شایع بسته به حاد یا مزمن بودن و عفونی بودن یا التهاب متغیر است. گاهی علت این امر عفونت مجاری ادراری است. در مواقع دیگر، ناشی از جراحت یا آسیب عصبی است.
در بسیاری از موارد، پزشکان علت پروستاتیت را پیدا نمی‌کنند. به این علت، درمان پروستاتیت می‌تواند دشوار باشد. برای برخی از مردان، ممکن است بهبودی ماه‌ها یا حتی سال‌ها طول بکشد. هیچ راه مطمئنی برای پیشگیری از ابتلا به این عارضه وجود ندارد؛ اما بسیاری از تغییرات کوچک در سبک زندگی می‌تواند به حفظ سلامت غده پروستات کمک کند. آن‌ها همچنین ممکن است خطر ابتلا به پروستاتیت را کاهش دهند. اگر از نظر پروستات مشکل دارید، سعی کنید برای کاهش علائم و جلوگیری از تشدید مشکل موارد زیر را رعایت کنید.
بهداشت را رعایت کنید: به منظور پیشگیری از عفونت، آلت تناسلی و ناحیه اطراف آن را پاکیزه نگه دارید.
از نشستن طولانی‌مدت خودداری کنید: وقتی برای مدت طولانی می‌نشینید، به غده پروستات شما فشار وارد می‌شود و آن را به مرور زمان آن ملتهب می‌کند. سعی کنید از دوچرخه‌سواری طولانی‌مدت و نشستن طولانی‌مدت اجتناب کنید.
فعالیت جسمی داشته باشید: حداقل سه بار در هفته ورزش کنید. در اطراف پارک پیاده‌روی سریع انجام دهید، حرکات کششی انجام دهید، برای ورزش کاردیو به باشگاه بروید. فقط حرکت کنید. فعالیت بدنی می‌تواند احساس اضطراب را کاهش دهد که با برخی از انواع پروستاتیت در ارتباط است. مردانی که دچار التهاب پروستات هستند، همچنین گزارش می‌کنند که ورزش‌کردن علائم آن‌ها را تسکین می‌دهد.
هیدارته بمانید: برخی انواع پروستاتیت زمانی ایجاد می‌شوند که باکتری‌های درون مجاری ادراری شما به پروستات راه پیدا کرده و موجب عفونت می‌شوند. حتماً هیدراته بمانید تا ادرارتان رقیق شود و مثانه شستشو داده شود.
از پزشک کمک بخواهید: اگر دچار بیماری مانند بیماری مزمن کلیوی یا نارسایی احتقانی قلب هستید، از پزشک مورد اقدامات احتیاطی خاصی که باید انجام دهید، سؤال کنید.
میوه و سبزیجات بیشتری بخورید: آن‌ها سرشار از مواد مغذی هستند و می‌توانند بدن شما را سالم نگه دارند و به مبارزه با عفونت‌ها و التهاب کمک کنند.
از خوردن غذاهای تند خودداری کنید: پژوهشی وجود ندارد که نشان دهد خوردن برخی از غذاها می‌تواند از پروستاتیت پیشگیری کند؛ اما غذاهای تند می‌توانند مثانه را آزار دهند و علائم پروستاتیت را تشدید کنند.
مصرف کافئین و الکل را محدود کنید: نوشیدنی‌هایی مانند چای، قهوه، و سودا می‌تواند مجاری ادراری و مثانه را ملتهاب کند. نوشیدنی‌های الکلی نیز همین تأثیر را دارند.
وزن سالم را حفظ کنید: اضافه وزن برای پروستات خوب نیست. سعی کنید با داشتن رژیم غذایی سالم، فعالیت بدنی و خواب کافی وزن ناخواسته را کاهش دهید.
استرس خود را مدیریت کنید: احتمال ابتلا بودن به پروستاتیت در مردانی که در محل کار یا منزل با استرش شدیدی رو‌به‌رو هستند، بیشتر است. با درمانگر صحبت کنید تا به مدیریت احساسات شما کمک کند. همچنین می‌توانید مديتيشن یا روشی مانند ریلکسیشن کل بدن را بیاموزید. این تکنیک به شما یاد می‌دهد که چگونه تنش فیزیکی را از بدن خود رها کنید تا ذهن خود را آرام کنید.
رابطه جنسی ایمن را داشته باشید: عفونت‌های مقاربتی (STI) گاهی اوقات موجب پروستاتیت می‌شوند. وقتی با فرد آلوده رابطه برقرار می‌کنید و از کاندوم استفاده نمی‌کنید، باکتری‌ها می‌توانند به میزراه شما راه پیدا کنند. این میکروب‌ها ممکن است درنهایت به پروستات برسند. اگر فقط با یک فرد رابطه جنسی ندارید، هر بار که رابطه جنسی واژینال، دهانی با مقعدی دارید، از کاندوم استفاده کنید.
در صورت بروز مشکل به پزشک مراجعه کنید: به این مسئله توجه کنید که آیا بیش از حد معمول به توالت می‌روید یا هنگام دفع ادرار درد دارید؟ این‌ها موارد می‌توانند نشانه‌هایی باشند مبنی بر اینکه پروستات شما مشکلی دارد. همچنین در صورتی که به‌منظور دفع مدفوع باید زور بزنید یا هنگام انجام آن احساس درد می‌کنید، به پزشک مراجعه کنید.
سرطان پروستات
سرطان پروستات سرطانی است که در پروستات رخ می‌دهد. سرطان پروستات یکی از شایع‌ترین انواع سرطان است. بسیاری از سرطان‌های پروستات به کندی رشد می‌کنند و به غده پروستات محدود هستند و ممکن است موجب آسیب جدی نشوند.
با‌این‌حال، درحالی‌که برخی از انواع سرطان‌های پروستات به کندی رشد می‌کنند و ممکن است به درمان نیاز نداشته باشند یا به درمان اندکی نیاز داشته باشند، انواع دیگر تهاجمی هستند و می‌توانند به سرعت گسترش پیدا کنند. سرطان پروستات که در مراحل اولیه تشخیص داده شود (زمانی که هنوز محدود به غده پروستات است)، بهترین شانس را برای درمان موفقیت‌آمیز دارد.
علائم و نشانه های سرطان پروستات
سرطان پروستات ممکن است در مراحل اولیه خود موجب هیچ علامت یا نشانه‌ای نشود. سرطان پروستاتی که پیشرفته‌تر است، ممکن است موجب علائم و نشانه‌هایی مانند موارد زیر شود:
- مشکل در دفع ادرار
- کم‌فشاری و کاهش جریان ادرار
- وجود خون در ادرار
- وجود خون در منی
- درد استخوان
- از دست دادن وزن بدون تلاش
- اختلال نعوظ
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر متوجه هرگونه علائم و نشانه پایدار و نگران‌کننده‌ای شدید، به پزشک مراجعه کنید.
علل سرطان پروستات
مشخص نیست چه چیزی موجب سرطان پروستات می‌شود. پزشکان می‌دانند سرطان پروستات زمانی شروع می‌شود که تغییراتی در DNA سلولهای پروستات ایجاد می‌شود. دی‌ان‌ای سلول حاوی دستورالعمل‌هایی است که به سلول می‌گوید چه کاری انجام دهد. این تغییرات به سلول‌ها می‌گوید که سریع‌تر از سلولهای عادی رشد کنند و تقسیم شوند.
در شرایطی که سلولهای دیگر می‌میرند، این سلولهای نابهنجار به زندگی خود ادامه می‌دهند. درنتیجه تجمع سلولهای ناهنجار توموری تشکیل می‌شود که می‌تواند رشد کند و به بافت مجاور حمله کند. با گذشت زمان، برخی از سلولهای غیرطبیعی می‌توانند از تومور جدا شده و به بخش‌های دیگر بدن سرایت کنند (متاستاز).
عوامل خطرساز سرطان پروستات
عواملی که می‌توانند خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش دهند، عبارت‌اند از:
سن بالا: خطر ابتلا به سرطان پروستات با افزایش سن بالا می‌رود. شیوع سرطان پروستات پس از ۵۰ سالگی بالا است.
نژاد: به دلایلی که هنوز مشخص نیست، افراد سیاه‌پوست نسبت‌به افراد نژادهای دیگر بیشتر درمعرض خطر ابتلا به سرطان پروستات قرار دارند. در افراد سیاه‌پوست، سرطان پروستات با احتمال بیشتری تهاجمی یا پیشرفته است.
سابقه خانوادگی: اگر یکی از خویشاوندان خونی مانند والد، برادر یا فرزند مبتلا به سرطان پروستات تشخیص داده شده باشد، ممکن است خطر ابتلای شما نیز بالا باشد. همچنین اگر سابقه خانوادگی ژن‌هایی را داشته باشید که خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می‌دهد (BRCA1 یا BRCA2) یا سابقه خانوادگی بسیار قوی سرطان سینه داشته باشید، خطر ابتلا به سرطان پروستات ممکن است در شما بالاتر باشد.
چاقی: احتمال ابتلا به سرطان پروستات در افرادی که چاق هستند، نسبت‌به افرادی که وزن سالمی دارند، ممکن است بیشتر باشد، اگرچه مطالعات نتایج متناقضی حاصل کرده‌اند. در افراد چاق، احتمال اینکه تهاجمی بودن سرطان بیشتر است و احتمال بازگشت سرطان پس از درمان اولیه بالاتر است.
عوارض سرطان پروستات
عوارض سرطان پروستات و درمان‌های سرطان پروستات عبارت‌اند از:
سرطانی که منتشر می‌شود (متاستاز پیدا می‌کند): سرطان پروستات می‌تواند به اعضای مجاور مانند مثانه سرایت کند یا ازطریق جریان خون یا سیستم لنفاوی به استخوان‌ها یا اعضای دیگر برسد. سرطان پروستاتی که به استخوان‌ها سرایت می‌کند، می‌تواند موجب درد و شکستگی استخوان شود. وقتی پروستات به نواحی دیگر بدن گسترش پیدا کند، ممکن است همچنان به درمان پاسخ دهد و کنترل شود؛ اما بعید است که به‌طور کامل درمان شود.
بی‌اختیاری ادرار: هم سرطان پروستات و هم درمان آن می‌تواند باعث بی‌اختیاری ادرار شود. درمان بی‌اختیاری به نوع سرطان، شدت آن و احتمال بهبودی آن در طول زمان بستگی دارد. گزینه‌های درمانی می‌تواند شامل داروها، کاتتر و جراحی باشد.
اختلال نعوظ: اختلال نعوظ می‌تواند نتیجه سرطان پروستات یا درمان‌های آن ازجمله جراحی، پرتودرمانی یا هورمون‌درمانی باشد. گزینه‌های درمان اختلال نعوظ عبارت‌اند از داروها، دستگاه‌های وکیوم و جراحی.
غربالگری سرطان پروستات
آزمایش مردان سالم بدون علامت برای سرطان پروستات بحث‌برانگیز است. در میان سازمان‌های پزشکی اختلاف‌نظرهایی دراین‌باره وجود دارد که آیا مزیت‌های آزمایش از خطرات احتمالی آن بیشتر است.
اکثر سازمان‌های پزشکی مردان ۵۰ سال به بالا را تشویق می‌کنند که درمورد مزایا و معایب غربالگری برای سرطان پروستات با پزشک خود مشورت کنند. این بحث باید شامل بررسی عوامل خطرساز بیمار و ترجیحات او درمورد غربالگری باشد.
آزمایش‌های غربالگری بیماری‌های پروستات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
معاینه مقعدی: طی این نوع بررسی، پزشک انگشت خود را وارد راست‌روده بیمار می‌کند تا پروستات را که در مجاور رکتوم قرار دارد، بررسی کند. اگر پزشک هرگونه ناهنجاری را در بافت، شکل یا اندازه غده تشخیص دهد، ممکن است به آزمایش‌های بیشتری نیاز باشد.
آزمایش آنتی‌ژن اختصاصی پروستات (PSA): نمونه خونی از ورید بازوی شما گرفته می‌شود و برای PSA تجزیه‌و‌تحلیل می‌شود که ماده‌ای است که به‌طور طبیعی توسط غده پروستات تولید می‌شود. وجود مقادیر اندکی از PSA در گردش خون طبیعی است. اگرچه، سطحی بالاتر از حد طبیعی، ممکن است نشانگر عفونت پروستات، التهاب پروستات، بزرگ‌شدن پروستات یا سرطان پروستات باشد.
تشخیص سرطان پروستات
اگر طی غربالگری سرطان پروستات ناهنجاری تشخیص داده شود، پزشک ممکن است آزمایش‌های بیشتری را برای تعیین این مسئله توصیه کند که آیا دچار سرطان پروستات هستید. این آزمایش‌ها عبارت‌اند از:
سونوگرافی: در جریان سونوگرافی ترانس رکتال، پروب کوچکی در اندازه و شکل یک سیگار وارد رکتوم می‌شود. این پروب از امواج صوتی برای ایجاد تصویری از غده پروستات استفاده می‌کند.
تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI): در برخی شرایط، پزشک ممکن است اسکن MRI پروستات را به‌منظور ایجاد تصویری دقیق‌تر توصیه کند. تصاویر MRI ممکن است به پزشک کمک کند تا رویه‌ای را برای برداشتن نمونه‌های بافت پروستات طرح‌ریزی کند.
نمونه‌گیری از بافت پروستات: برای تعیین این موضوع که آیا سلولهای سرطانی در پروستات وجود دارد، پزشک ممکن است رویه‌ای را برای جمع‌آوری نمونهای از سلولهای پروستات (بیوپسی پروستات) توصیه کند. بیوپسی پروستات اغلب با استفاده از سوزن نازکی که برای جمع‌آوری بافت وارد پروستات می‌شود، انجام می‌شود. نمونه بافت در آزمایشگاه تجزیه‌و‌تحلیل می‌شود تا مشخص شود که آیا سلولهای سرطانی وجود دارند.
تعیین اینکه آیا سرطان پروستات تهاجمی است یا خیر
وقتی بیوپسی وجود سرطان را تأیید کرد، مرحله بعد تعیین سطح تهاجمی بودن سلولهای سرطانی است. پزشک در آزمایشگاه نمونهای از سلولهای سرطان را بررسی می‌کند تا مشخص کند که سلولهای سرطانی چقدر با سلولهای سالم فرق دارند. درجه بالاتر نشان‌دهنده سرطان تهاجم‌‌تری است که احتمال گسترش سریع آن بیشتر است.
تکنیک‌های مورداستفاده برای تعیین تهاجمی بودن سرطان عبارت‌اند از:
نمره گليسون: رایج‌ترین معیار مورداستفاده برای ارزیابی درجه سلولهای سرطان پروستات نمره گليسون است. در تعیین نمره گليسون دو عدد با هم ترکیب می‌شود و می‌تواند از ۲ (سرطان غیرتهاجمی) تا ۱۰ (سرطان بسیار تهاجمی) متغیر باشد، اگرچه قسمت پایین این محدوده اغلب استفاده نمی‌شود.
بیشتر نمره‌های گليسون مورداستفاده برای ارزیابی نمونه‌های بیوپسی پروستات از ۶ تا ۱۰ متغیر هستند. نمره ۶ نشان‌دهنده سرطان پروستات درجه پایین است. نمره ۷ نشان‌دهنده سرطان پروستات درجه متوسط است و نمرات ۸ تا ۱۰ نمایانگر سرطان‌های درجه بالا هستند.
آزمایش ژنومیک: آزمایش ژنومیک سلولهای سرطان پروستات را تجزیه‌و‌تحلیل می‌کند تا مشخص کند که کدام جهش‌های ژنی وجود دارند. این نوع آزمایش می‌تواند اطلاعات بیشتری درمورد پیش‌آگهی بیمار ارائه دهند.
مشخص نیست کدام دسته از بیماران ممکن است از این اطلاعات بیشتر سود ببرند، بنابراین این آزمایش‌ها به‌طور گسترده استفاده نمی‌شوند. تست‌های ژنومیک برای همه افراد مبتلا به سرطان پروستات لازم نیستند؛ اما در برخی شرایط ممکن است اطلاعات بیشتری برای تصمیم‌گیری درمورد درمان فراهم کنند.
تعیین اینکه آیا سرطان گسترش پیدا کرده است یا نه
وقتی سرطان پروستات تشخیص داده شد، پزشک سعی می‌کند مرحله سرطان را تعیین کند. اگر پزشک مشکوک باشد که سرطان ممکن است فراتر از پروستات گسترش پیدا کرده باشد، ممکن است یک یا چند آزمایش تصویربرداری زیر را توصیه کند:
- اسکن استخوان
- سونوگرافی (اولتراسوند)
- توموگرافی رایانه‌ای یا سی‌تی اسکن
- تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI)
- برش‌نگاری با گسیل پوزیترون (پِت اسکن)
نیازی نیست همه افراد تمام این آزمایش‌ها را انجام دهند. پزشک به بیمار در تعیین بهترین روش برای شرایط او کمک می‌کند. پزشک از اطلاعات حاصل از این آزمایش‌ها برای تعیین مرحله سرطان استفاده می‌کند. مراحل سرطان پروستات با اعداد رومی یک (I) تا چهار (IV) نشان داده می‌شود. پایین‌ترین مراحل نشان می‌دهد سرطان محدود به پروستات است. در مرحله چهارم، سرطان فراتر از پروستات رشد کرده است و ممکن است به نواحی دیگر بدن منتشر شده باشد.
درمان سرطان پروستات
گزینه‌های درمانی سرطان پروستات به عوامل مختلفی مانند سرعت رشد سرطان، انتشار آن و سلامت کلی فرد و همچنین مزیت‌های بالقوه یا عوارض جانبی درمان بستگی دارد.
درمان فوری ممکن است لازم نباشد
سرطان پروستات درجه پایین ممکن است نیازی به درمان فوری نداشته باشد. برای برخی موارد، ممکن است هرگز به درمان نیازی نباشد. درعوض، پزشکان گاهی نظارت فعال را توصیه می‌کنند. در نظارت فعال، آزمایش‌های خون منظم، معاینه‌های مقعد و نمونه‌برداری از پروستات ممکن است برای نظارت بر پیشرفت سرطان انجام شود. اگر آزمایش‌ها نشان دهند که سرطان درحال پیشرفت است، ممکن است درمانی مانند جراحی یا پرتودرمانی را انتخاب کنید.
نظارت فعال ممکن است گزینه‌ای برای سرطانی باشد که موجب علائمی نمی‌شود، انتظار می‌رود که به کندی رشد کند و محدود به ناحیه کوچکی از پروستات است. نظارت فعال همچنین ممکن است برای فردی درنظر گرفته شود که بیماری جدی دیگری دارد یا سن بالایی دارد که درمان سرطان را دشوارتر می‌کند.
- جراحی برای برداشتن پروستات
جراحی برای سرطان پروستات شامل برداشت غده پروستات (عمل رادیکال پروستات)، مقداری از بافت مجاور و چند گره لنفاوی است. جراحی گزینه‌ای برای درمان سرطانی است که محدود به پروستات است. این روش گاهی برای درمان سرطان پیشرفته پروستات در ترکیب با درمان‌های دیگر استفاده می‌شود. برای دسترسی به پروستات، جراحان ممکن است از روش‌های زیر استفاده کند:
ایجاد چندین برش کوچک در شکم: در طول پروستاتکتومی لاپاروسکوپی به کمک ربات، ابزارهای جراحی به یک دستگاه مکانیکی (ربات) متصل می‌شود و ازطریق چند برش کوچک که روی شکم ایجاد می‌شود، وارد ناحیه موردنظر می‌شود. جراح پشت یک کنسول می‌نشیند و از کنترل‌های دستی برای هدایت ربات برای حرکت دادن ابزارها استفاده می‌کند. بیشتر عمل‌های سرطان پروستات با استفاده از این تکنیک انجام می‌شود.
ایجاد برش طولانی در شکم: طی جراحی رتروپوبیک، جراح برش طولانی را در قسمت پایین شکم ایجاد می‌کند تا به غده پروستات دسترسی پیدا کرده و آن را بردارد. این رویکرد رواج بسیار کمتری دارد؛ اما ممکن است در برحی شرایط ضروری باشد.
- پرتودرمانی
پرتودرمانی از انرژی پرقدرت بالا برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده می‌کند. پرتودرمانی سرطان پروستات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
پرتودرمانی خارجی (تشعشعی که از خارج از بدن می‌آید): در جریان پرتودرمانی خارجی بیمار روی میزی دراز می‌کشد، درحالی‌که دستگاهی در اطراف بدن او حرکت می‌کند و پرتوهای پرانرژی مانند اشعه‌های ایکس یا پروتون‌ها را به سمت سرطان پروستات بیمار هدایت می‌کند. بیمار معمولاً به مدت پنج روز در هفته و برای چندین هفته تحت پرتودرمانی خارجی قرار می‌گیرد. برخی از مراکز پزشکی دوره‌های کوتاه‌تری از پرتودرمانی را ارائه می‌دهد که از دوزهای بالاتر تشعشعات در طول روزهای کمتر استفاده می‌کنند.
پرتودرمانی خارجی گزینه‌ای برای درمان سرطانی است که محدود به پروستات است. این روش همچنین می‌تواند پس از جراحی برای از بین بردن سلولهای سرطانی که ممکن است باقی مانده باشند، در صورت خطر انتشار یا عود سرطان استفاده شود. برای سرطان پروستات که به نواحی دیگر بدن مانند استخوان‌ها گسترش پیدا می‌کند، پرتودرمانی می‌تواند به کند‌کردن رشد سرطان و تسکین علائمی نظیر درد کمک کند.
براکی تراپی یا پرتو درمانی داخلی (اشعه درون بدن بیمار قرار داده می‌شود): براکی‌تراپی شامل قرار دادن منابع رادیواکتیو درون بافت پروستات است. بیشتر اوقات، این تشعشع حاوی دانه‌های رادیواکتیو به اندازه برنج است که وارد بافت پروستات می‌شوند. این دانه‌ها مقادیر پایینی از تشعشعات را در مدت زمان طولانی ارسال می‌کنند. براکی‌تراپی گزینه‌ای برای درمان سرطانی است که فراتر از پروستات گسترش پیدا نکرده است. در برخی شرایط، پزشکان ممکن است هر دو نوع پرتودرمانی را توصیه کنند.
- منجمد‌کردن یا حرارت دادن بافت پروستات
درمان‌های فرسایشی: بافت پروستات با استفاده از سرما یا گرما تخریب می‌شود. گزینه‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
منجمد‌کردن بافت پروستات: کرایوآبلاسیون یا کرايوتراپی برای سرطان پروستات شامل استفاده از گازی بسیار سرد برای منجمد‌کردن بافت پروستات است. به بافت اجازه داده می‌شود تا ذوب شود و این رویه تکرار می‌شود. چرخه‌های انجماد و ذوب سلولهای سرطانی و مقداری از بافت‌های سالم اطراف را از بین می‌برد.
حرارت دادن بافت پروستات: درمان اولتراسوند متمرکز با شدت بالا (HIFU) از انرژی متمرکز اولتراسوند برای گرم‌کردن بافت پروستات استفاده می‌کند و موجب نابودی آن می‌شود.
این درمان‌ها ممکن است برای درمان سرطان‌های پروستات بسیار کوچک در زمانی که جراحی ممکن نیست، استفاده شود. اگر درمان‌های دیگری مانند پرتودرمانی کمکی نکرده باشد، ممکن است برای درمان سرطان‌های پروستات پیشرفته نیز از آن‌ها استفاده شود.
پژوهشگران در حال بررسی این موضوع هستند که آیا کرایوتراپی یا HIFU برای درمان قسمت‌هایی از پروستات ممکن است گزینه‌ای برای سرطانی باشد که محدود به پروستات است. این استراتژی که آن را درمان کانونی می‌نامند، ناحیه از پروستات را شناسایی می‌کند که حاوی تهاجمی‌ترین سلولهای سرطان است و فقط آن ناحیه را درمان می‌کند. مطالعات نشان داده‌اند که درمان کانونی خطر عوارض جانبی را کاهش می‌دهد؛ اما مشخص نیست که آیا این روش همان مزیت‌های بقای درمان برای کل پروستات را دارد.
- هورمون‌درمانی
هورمون‌درمانی درمانی برای ممانعت از تولید هورمون تستوسترون در بدن است. سلولهای سرطان پروستات برای کمک به رشد خود به تستوسترون متکی هستند. قطع جریان تستوسترون ممکن است موجب مرگ یا کاهش رشد سلولهای سرطانی شود.
گزینه‌های هورمون‌درمانی عبارت‌اند از:
داروهایی که مانع از تولید تستوسترون در بدن می‌شوند: برخی داروها که باعنوان آگونیست‌ها و آنتاگونیست‌های هورمون آزادکننده هورمون لوتئینی (LHRH) یا هورمون آزادکننده گنادوتروپین (GnRH) شناخته می‌شوند، مانع از این می‌شوند که سلولهای بدن پیام‌های ساخت تستوسترون را دریافت کنند. درنتیجه، بیضه‌ها تولید تستوسترون را متوقف می‌کنند.
داروهایی که مانع از رسیدن تستوسترون به سلولهای سرطانی می‌شوند: این داروها که با عنوان آنتی‌آندروژن شناخته می‌شوند، معمولاً همراه با آگونیست‌های LHRH تجویز می‌شوند. علت آن است که آگونیست‌های LHRH می‌توانند موجب افزایش موقت تستوسترون پیش از کاهش سطح تستوسترون شوند.
ارکیدکتومی یا تخلیه بیضه: حذف بیضه‌ها سطح تستوسترون بدن را به سرعت و به میزان قابل‌توجهی کاهش می‌دهد؛ اما برخلاف گزینه‌های دارویی، جراحی برای برداشت بیضه‌ها دائمی و برگشت‌ناپذیر است.
از هورمون‌درمانی اغلب برای درمان سرطان پیشرفته پروستات به‌منظور کوچک‌کردن سرطان و کند‌کردن رشد آن استفاده می‌شود. هورمون‌درمانی گاهی پیش از پرتودرمانی برای درمان سرطانی استفاده می‌شود که فراتر از پروستات گسترش پیدا نکرده است. این درمان به کوچک‌شدن سرطان کمک می‌کند و اثربخشی پرتودرمانی را افزایش می‌دهد.
- شیمی‌درمانی
در شیمی‌درمانی از داروها برای کشتن سریع سلولهای درحال رشد ازجمله سلولهای سرطانی استفاده می‌شود. شیمی‌درمانی می‌تواند به شکل تزریقی، قرص یا هر دو به کار برده شود. شیمی‌درمانی ممکن است گزینه درمانی برای درمان سرطان پروستاتی باشد که به قسمت‌های دیگر بدن سرایت کرده است. شیمی‌درمانی همچنین ممکن است گزینه‌ای برای سرطان‌هایی باشد که به هورمون‌درمانی پاسخ نمیدهند.
- ایمنی‌درمانی
ایمنی‌درمانی از سیستم ایمنی بدن به‌منظور مبارزه با سرطان استفاده می‌کند. سیستم ایمنی بدن که با بیماری‌ها مبارزه می‌کند، ممکن است به سرطان حمله نکند؛ زیرا سلولهای سرطانی پروتئین‌هایی را تولید می‌کنند که به آن‌ها کمک می‌کند از سلولهای سیستم ایمنی پنهان شوند. ایمنی‌درمانی با مختل‌کردن این فرایند عمل می‌کند.
ایمنی‌درمانی سرطان پروستات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
مهندسی سلولهای بیمار برای مبارزه با سرطان: در درمان سیپولوسل – تی برخی از سلولهای ایمنی گرفته می‌شوند، در آزمایشگاه ازنظر ژنتیکی مهندسی می‌شوند تا با سرطان پروستات مبارزه کنند و سپس ازطریق وریدی به بدن بیمار برگردانده می‌شوند. این روش گزینه‌ای برای درمان سرطان پروستات پیشرفته‌ای است که به هورمون‌درمانی پاسخ نمی‌دهد.
کمک به سلولهای ایمنی برای شناسایی سلولهای سرطان: داروهای ایمنی‌درمانی که به سلولهای سیستم ایمنی کمک می‌کنند تا سلولهای سرطانی را شناسایی و به آن‌ها حمله کنند، گزینه‌ای برای درمان سرطان‌های پیشرفته پروستات هستند که به هورمون‌درمانی پاسخ نمیدهند.
- درمان دارویی هدفمند
درمان‌های دارویی هدفمند روی ناهنجاری‌های خاص موجود در سلولهای سرطانی تمرکز دارند. با مهار این ناهنجاری‌ها، داروهای هدفمند می‌توانند موجب مرگ سلولهای سرطانی شوند. اگر هورمون‌درمانی مؤثر نباشد، ممکن است داروهای درمان هدفمند برای درمان سرطان پیشرفته یا عودکننده پروستات توصیه شوند.
برخی از درمان‌های هدفمند فقط در افرادی مؤثر هستند که سلولهای سرطانی آن‌ها دارای جهش‌های ژنتیکی خاصی است. سلولهای سرطانی بیمار ممکن است در آزمایشگاه بررسی شوند تا مشخص شود که آیا داروها می‌توانند مؤثر باشند.
پیشگیری از سرطان پروستات: راه‌هایی برای کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات
راه مطمئنی برای پیشگیری از سرطان پروستات وجود ندارد. نتایج مطالعات اغلب با یکدیگر در تضاد هستند و بیشتر مطالعات برای اثبات قطعی این موضوع طراحی نشده‌اند که آیا چیزی از سرطان پروستات پیشگیری می‌کند. درنتیجه، راه آشکاری برای پیشگیری از از سرطان پروستات پیدا نشده است.
بهطورکلی پزشکان توصیه می‌کنند مردانی که خطر ابتلا به سرطان پروستات در آن‌ها درحد میانگین جامعه است، اگر به پیشگیری از سرطان پروستات علاقه‌مند هستند، انتخاب‌هایی داشته باشند که به نفع سلامت عمومی آن‌ها باشد.
رژیم غذایی سالم انتخاب کنید: شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد انتخاب رژیم غذایی سالم که حاوی چربی کم و مقدار زیادی میوه و سبزیجات است ممکن است به کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات کمک کند، اگرچه نتایج پژوهش‌ها متناقض بوده است و این مسئله به‌طور محکمی اثبات نشده است. اگر می‌خواهید خطر ابتلای خود به سرطان پروستات را کاهش دهید، سعی کنید موارد زیر را رعایت کنید:
رژیم غذایی کم‌چربی را انتخاب کنید. غذاهای حاوی چربی عبارت‌اند از گوشت، مغزهای گیاهی، روغن‌ها و محصولات لبنی مانند شیر و پنیر.
در برخی از مطالعات خطر ابتلا به سرطان پروستات در مردانی که بیشترین مقدار چربی را در روز مصرف می‌کردند، بالاتر بود. این امر ثابت نمی‌کند که چربی اضافی موجب سرطان پروستات می‌شود. مطالعات دیگر این ارتباط را نشان نداده‌اند؛ اما کاهش مقدار چربی که در روز می‌خورید، مزیت‌های اثبات‌شده دیگری دارد مثلاً به کنترل وزن بدن و سلامت قلب کمک می‌کند.
برای کاهش مقدار چربی مصرفی روزانه غذاهای چرب را محدود کنید یا انواع کم‌چرب را انتخاب کنید. برای مثال، مقدار چربی را که به غذاها در هنگام پختن اضافه می‌کنید، کاهش دهید، برش‌های کم‌چربی گوشت را انتخاب کنید یا محصولات لبنی کم‌چرب را انتخاب کنید.
رژیم غذایی سرشار از میوه و سبزیجات داشته باشید: این موضوع که آیا می‌توانید ازطریق رژیم غذایی از سرطان پروستات پیشگیری کنید، هنوز به‌طور قطعی ثابت نشده است؛ اما داشتن رژیم غذایی سالم حاوی انواع میوه‌ها و سبزیجات می‌تواند سلامت عمومی شما را بهبود بخشد. میوه‌ها و سبزیجات حاوی بسیاری از ویتامین‌ها و مواد مغذی هستند که می‌توانند به سلامت شما کمک کنند.
غذاهای سالم را به‌جای مکمل‌ها انتخاب کنید: مطالعه‌ای نشان نداده است که مکمل‌ها در کاهش ابتلا به سرطان پروستات نقش دارند. غذاهایی را انتخاب کنید که غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی هستند تا بتوانید سطوح سالم ویتامین‌ها را در بدن خود حفظ کنید.
مصرف لبنیات را کاهش دهید: در مطالعات، مردانی که هر روز بیشتر از همه لبنیات مصرف می‌کردند (مانند شیر، پنیر و ماست) بالاترین خطر ابتلا به سرطان پروستات را داشتند؛ اما نتایج مطالعات متناقض بوده است و تصور می‌شود خطر مرتبط با لبنیات اندک باشد.
وزن سالم را حفظ کنید: خطر ابتلا به سرطان پروستات در مردان چاق (شاخص توده بدنی ۳۰ یا بالاتر) ممکن است بالاتر باشد. اگر اضافه وزن دارید یا چاق هستید، روی کاهش وزن کار کنید. می‌توانید این کار را با کاهش مقدار کالری مصرفی و افزیش ورزش انجام دهید. اگر وزن سالمی دارید، با ورزش در بیشتر روزهای هفته و انتخاب رژیم غذایی سالم سرشار از میوه، سبزیجات و غلات کامل برای حفظ آن تلاش کنید.
بیشتر روزهای هفته ورزش کنید: مطالعاتی که درزمینه ورزش و خطر ابتلا به سرطان پروستات انجام شده است، نشان داده است خطر ابتلا به سرطان پروستات در مردانی که ورزش می‌کنند ممکن است کمتر باشد.
ورزش سلامت عمومی شما را بهبود می‌دهد، به حفظ وزن کمک می‌کند و خلق‌وخوی شما را بهتر می‌کند. سعی کنید بیشتر روزهای هفته ورزش کنید. اگر تازه ورزش‌کردن را شروع کرده‌اید، به آهستگی شروع کنید و هر روز زمان بیشتری را به آن اختصاص دهید. ورزش فواید سلامتی بسیاری دارد و ممکن است خطر بیماری‌های قلبی و سرطان‌های دیگر را کاهش دهد. ورزش می‌تواند به حفظ وزن یا به کاهش آن کمک کند. اگر عادت به ورزش‌کردن ندارید، این کار را به آرامی شروع کنید. سعی کنید بیشتر روزهای هفته ۳۰ دقیقه ورزش کنید.
درباره خطر ابتلا به سرطان پروستات با پزشک خود صحبت کنید: خطر ابتلا به سرطان پروستات در برخی از مردان بالاتر است. برای کسانی که خطر ابتلا به این سرطان در آن‌ها بالا است، ممکن است گزینه‌هایی مانند داروها برای کاهش خطر وجود داشته باشد. اگر فکر می‌کنید، خطر ابتلا به سرطان پروستات در شما بالا است، با پزشک خود صحبت کنید. اگر خطر ابتلا به سرطان پروستات در شما بالا باشد، ممکن است شما و پزشکتان داروها یا درمان‌های دیگری را برای کاهش این خطر درنظر بگیرید.
برخی مطالعات نشان می‌دهند مصرف مهارکننده‌های آنزیم ۵-آلفا ردوکتاز ازجمله فیناستراید و دوتاستراید ممکن است خطر کلی ابتلا به سرطان پروستات را کاهش دهند. این داروها برای کنترل بزرگ‌شدن غده پروستات و درمان ریزش مو استفاده می‌شوند. اگرچه برخی شواهد نشان می‌دهند افرادی که از این داروها استفاده می‌کنند، ممکن است درمعرض خطر ابتلا به شکل جدی‌تری از سرطان پروستات (سرطان پروستات درجه بالا) قرار گیرند. اگر درمورد خطر ابتلا به سرطان پروستان نگران هستید، با پزشک مشورت کنید.
سرطان پروستات و ارتباط آن با فعالیت جنسی:
آیا انزال مکرر خطر ابتلا به سرطان پروستات را کاهش می‌دهد؟
درحال‌حاضر شواهد قطعی دراین‌باره وجود ندارد که انزال مکرر خطر ابتلا به سرطان پروستات را کاهش می‌دهد. برخی مطالعات نشان داده‌اند خطر ابتلا به سرطان پروستات در مردانی که دفعات انزال بالاتری دارند، ممکن است اندکی پایین‌تر باشد. اگرچه به نظر می‌رسد این تفاوت بسیار اندک باشد. مطالعات دیگر این نتیجه را تأیید نکرده‌اند.
جمع‌بندی
غده پروستات که تقریباً به اندازه یک گردو است، زیر مثانه قرار دارد. این غده بخش بالایی لوله‌ای را احاطه می‌کند که ادرار را از مثانه خارج می‌کند. پروستات و دیگر غده‌های جنسی مایعی را تولید می‌کنند که اسپرم را در جریان انزال منتقل می‌کند. بزرگ‌شدن پروستات، التهاب پروستات و سرطان پروستات از شایع‌ترین بیماری‌های پروستات هستند.
هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات بزرگ‌شدن غیرسرطانی غده پروستات است. این وضعیت بسیار شایع است؛ اما به‌ندرت پیش از ۴۰ سالگی موجب علائمی می‌شود. برخی از علائم بزرگ‌شدن پروستات عبارت‌اند از مشکل در دفع ادرار، احساس نیاز به دفع ادرار حتی زمانی که مثانه خالی است، تکرر ادرار خصوصا هنگام شب و جریان قطع شونده و ضعیف ادرار و احساس تخلیه ناقص ادرار.
پروستاتیت التهاب پروستات است که می‌تواند ناشی از عفونت باکتریایی باشد. مردان در هر سنی ممکن است دچار پروستاتیت شوند و این وضعیت می‌تواند در پروستاتی با هر اندازه (بزرگ شده یا نه) اتفاق افتد. علائم پروستاتیت شامل مواردی مانند مشکل در ادرار کردن، تکرر ادرار خصوصا هنگام شب، درد یا سوزش در هنگام ادرار کردن، لرز و تب همراه با مشکلات ادراری می‌شود.
سرطان پروستات در مراحل اولیه خود ممکن است موجب هیچ‌گونه علائمی نشود؛ اما با پیشرفت آن علائم اغلب ظاهر می‌شود. علائم سرطان پروستات عبارت‌اند از نیاز به ادرار مکرر خصوصا در شب، مشکل در شروع ادرار کردن، ناتوانی در دفع ادرار، جریان ضعیف یا قطع‌شونده ادرار، ادرار همراه با درد و سوزش، انزال دردناک، وجود خون در ادرار یا منی، درد مکرر یا احساس سفتی در کمر، باسن یا ران‌ها.