معمولا صحبت کردن از تغییرات شکل و رنگ مدفوع برای ما سخت است و معمولا هیچکس در مورد آن صحبت نمی‌کند. شاید سرپوش گذاشتن روی صحبت‌ها بتواند مکالمات را متمدن نگه دارد، اما ممکن است به این معنی باشد که ما سرنخ‌های ارزشمندی را برای سلامتی خود از دست می‌دهیم.
شکل و رنگ مدفوع می‌تواند به شما بگوید که آیا به اندازه کافی فیبر می‌خورید؟ آب کافی می‌نوشید؟ یا اینکه سیستم گوارش شما خیلی آهسته یا خیلی سریع غذا را هضم می‌کند. حتی گاهی تغییرات پایدار در عادات روده یا ظاهر مدفوع شما می‌تواند نشانه یک بیماری گوارشی باشد که نیاز به درمان دارد.
در ادامه همراه ما باشید تا متوجه شوید تغییر رنگ و شکل مدفوع نشانه چیست؟ چگونه می‌توانید به راحتی آن را توصیف کنید؟ و چرا خوب است در مورد آن صحبت کنید؟
مدفوع نرمال چه ویژگی هایی دارد؟
هرگونه تغییر در شکل و رنگ مدفوع می‌تواند به دلیل یک عارضه ساده مثل یبوست یا بیماری‌های گوارشی گوناگون مثل کرون، کولیت، سندروم روده تحریک پذیر و حتی عارضه های جدی مثل سرطان باشد. اما در صورتی که مدفوع شما و یا کودکتان دارای ویژگی‌های زیر است؛ نیازی به نگرانی و بررسی‌های بیشتر نیست :
- رنگ نرمال، نه تیره رنگ است و نه رنگی روشن دارد.
- غلظت نرمال همانند غلظت خمیردندان در نظر گرفته می‌شود.
- طول مدفوع نرمال 10 الی 20 سانت است.
- مدفوع نرمال بدون فشار و به راحتی خارج می‌شود.
تغییر رنگ مدفوع به چه معنا است؟
گاهی اوقات، تغییر رنگ مدفوع شما می‌تواند به علت چیزی باشد که می‌خورید. به عنوان مثال، خوردن مقدار زیادی سبزیجات سبز رنگ می‌تواند مدفوع شما را سبز کند. بنابراین رنگ خوراکی هم می‌تواند رنگ مدفوع شما را تغییر دهد. اما تغییر رنگ مداوم مدفوع ممکن است علت جدی‌تری داشته باشد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت:
مدفوع رنگ روشن
اگر مدفوع شما به رنگ قهوه‌ای روشن یا زرد است ممکن است نشانه این موارد باشد:
- عفونت یا التهاب (تورم) در کیسه صفرا، کبد یا پانکراس
- هپاتیت الکلی، که التهاب در کبد شما ناشی از مصرف الکل است
- انسداد در مجاری صفراوی، بخشی از دستگاه گوارش شما که مسئول انتقال مایعی به نام صفرا از کبد و کیسه صفرا به روده کوچک است. چنین انسدادی ممکن است به دلیل سنگ کیسه صفرا یا باریک شدن خود مجاری ایجاد شود.
مدفوع سیاه
اگر غذاهایی مانند شیرین بیان سیاه و زغال اخته بخورید یا اگر مکمل آهن مصرف کنید، مدفوع شما سیاه می‌شود. با این حال، رنگ تیره می‌تواند نشان دهنده خونریزی یا تومور در دستگاه گوارش شما باشد.
مدفوع قرمز
وجود خون در مدفوع می‌تواند باعث قرمز شدن مدفوع شود. خونریزی کم ممکن است در نتیجه یبوست شدید یا یکی از موارد زیر باشد:
- خونریزی مقعدی
- بواسیر یا هموروئید داخلی یا خارجی
- تورم در پوشش داخلی معده شما
- زخم شدن مقعد یا شقاق مقعدی
- گیر کردن غذا یا یک جسم خارجی در دستگاه گوارش شما
- سرطان قسمت‌هایی از دستگاه گوارش شما
مطلب مرتبط: علت خونریزی مقعدی هنگام دفع مدفوع
مدفوع سبز
تغییر رنگ مدفوع به سبز می‌تواند به این معنی باشد که شما دچار اختلال گوارشی یا میکروب معده هستید. همچنین اسهال سبز را می‌توان پس از مصرف بیش از حد سبزیجات، پس از نوشیدن، خوردن غذاهای تند و مصرف مکمل‌های آهن و برخی داروها مشاهده کرد. اسهال سبز رنگ (مدفوع شل) می‌تواند نشانه عفونت ویروسی باشد. صفرا بیش از حد و مایع گوارشی تولید شده توسط کبد نیز می‌تواند باعث سبز شدن مدفوع شود.
اگر زیاد مدفوع می‌کنید یا به اندازه کافی مدفوع نمی‌کنید به چه معناست؟
مقدار مشخصی وجود ندارد که شما باید مدفوع کنید و این برای همه متفاوت است. برخی افراد ممکن است هر روز مدفوع کنند، در حالی که دیگران ممکن است یک روز در میان مدفوع کنند. مهم است که عادات مدفوع شما منظم باشد. اگر عادات مدفوع شما ناگهان کم و زیاد می‌شود، این می‌تواند دلیلی برای نگرانی باشد.
اسهال
اگر مدفوع شما شل و آبکی است و باید بیش از سه بار در یک روز مدفوع خود را انجام دهید، این همان اسهال است. نه تنها می‌تواند ناخوشایند باشد، بلکه می‌تواند به این معنی باشد که بدن شما در تلاش است تا از شر چیزی در سیستم گوارش شما خلاص شود.
برخی از علل اسهال عبارتند از:
- باکتری‌ها یا انگل‌ها (جانداران کوچک) از غذا یا آب آلوده
- ویروس‌هایی مانند آنفولانزا، نوروویروس یا روتاویروس
- داروهای حاوی منیزیم، مانند آنتی بیوتیک‌ها یا آنتی اسیدها
- عدم تحمل غذایی، زمانی که بدن شما برای هضم برخی از مواد تشکیل دهنده مشکل دارد. یکی از موارد رایج عدم تحمل غذایی، عدم تحمل لاکتوز است. زمانی که بدن شما در پردازش کربوهیدرات موجود در محصولات لبنی مشکل دارد.
- بیماری های معده، روده کوچک یا روده بزرگ مانند بیماری کرون
- مشکلات روده بزرگ مانند سندرم روده تحریک پذیر (IBS)
اسهال یک مشکل رایج است و معمولاً خود به خود از بین می‌رود. اما اگر بیش از چند روز طول بکشد، می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل جدی‌تر باشد و باید حتما به پزشک مراجعه کنید.
اسهال در کودکان “به ویژه نوزادان” می‌تواند خطرناک باشد، زیرا بدن آن‌ها به سرعت کم آب می‌شود. هر چند وقت یکبار، اسهال می‌تواند طبیعی باشد، اما نظارت بر آن بسیار مهم است.
یبوست
اگر دفع مدفوع سخت، خشک و دردناک باشد، یبوست نامیده می‌شود. اگر فقط سه بار در هفته یا کمتر اجابت مزاج دارید، یبوست می‌تواند به مشکلاتی در رژیم غذایی شما اشاره کند. برخی از علل یبوست عبارتند از:
- رژیم غذایی کم فیبر، که یک ماده مغذی موجود در غذاهایی مانند میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل است.
- کم آبی بدن
- فقدان ورزش یا فعالیت بدنی
- داروهایی مانند داروهای ضد افسردگی یا مواد افیونی
نیازی نیست هر روز مدفوع کنید. اما اگر عادات مدفوع شما تغییر کرد یا باعث درد و ناراحتی هنگام دفع شد، با پزشک متخصص مشورت کنید. همچنین، فقط در صورت دستور پزشک از ملین‌ها استفاده کنید، زیرا اگر به درستی استفاده نشود، می تواند سیستم گوارشی شما را مختل کنند.
سایر تغییرات در شکل مدفوع
گاهی متوجه تغییرات جدی در شکل مدفوع خود می‌شوید که ادامه دار است و نیاز به پیگیری دارد:
مدفوع شناور
اگر به نظر می‌رسد مدفوع شما هرگز در کاسه توالت فرو نمی‌رود، این می‌تواند بازتابی از رژیم غذایی و برخی شرایط سلامتی شما باشد. مدفوع شناور می‌تواند ناشی از موارد زیر باشد:
- جذب ضعیف مواد مغذی – به نام سوء جذب
- گاز بیش از حد، که می‌تواند با تغییر در رژیم غذایی شما رخ دهد
- یک عفونت گوارشی
- پانکراتیت
معمولاً مدفوع شناور به خودی خود دلیلی برای نگرانی نیست. با این حال، اگر علائم دیگری مانند کاهش وزن قابل توجه دارید، با پزشک صحبت کنید تا ببینید چه اتفاقی می‌افتد.
مدفوع بدبو
قطعا مدفوع شما بدونن بو نیست، اما بوی مدفوع شما باید آشنا باشد. اگر ناگهان بوی بسیار بدی به مشام می‌رسد و هر بار که به دستشویی می‌روید به دنبال خوشبوکننده هوا می‌گردید، این می‌تواند نشانه‌ای از مشکل باشد. مدفوع بدبو می‌تواند ناشی از موارد زیر باشد:
- بیماری سلیاک
- بیماری کرون
- پانکراتیت مزمن، که التهاب پانکراس شما است
- فیبروز کیستیک، یک بیماری ژنتیکی است که می‌تواند ریه‌ها، پانکراس، کبد، کلیه‌ها و روده‌ها را تحت تاثیر قرار دهد.
- یک عفونت روده‌ای، که می‌تواند توسط ویروس، باکتری یا انگل در روده شما ایجاد شود
- سوء جذب
اگر هیچ تغییر عمده ای در رژیم غذایی خود ایجاد نکردید و مدفوع شما ناگهان بوی شدیدی پیدا کرد، حتما با پزشک خود صحبت کنید.
مهمترین چیزی که باید به خاطر بسپارید این است که مراقب هرگونه تغییری در حرکات روده خود باشید. اگر دفعات دفع مدفوع شما ناگهان کمتر یا بیشتر شده، یا به طور قابل توجهی متفاوت به نظر می‌رسد، این تغییرات را نادیده نگیرید.
من مدتی بود این مشکلو داشتم ممنون بخاطر محتوای خوبتون