عده‌ای از زنان شاید با خبر نباشند که مردان نیز تحت تأثیر تغییرات هورمونی قرار می‌گیرند، اگرچه آنها علائمی متفاوت از زنان را تجربه می‌کنند. به ویژه، این تغییرات هورمونی می‌تواند تأثیرات عمده‌ای بر حالت روحی و تحریک‌پذیری آنها داشته باشد. در این مطلب به بررسی این سوال می‌پردازیم: پریود مردانه چیست؟ آیا مردها هم پریود میشوند؟ و علائم پریود مردانه چیست.
همه ما مطالبی در رابطه با “پریود مردانه” ، “قاعدگی مردان” و “PMS مردانه” شنیده‌ایم. اما آیا می‌توان این نوساناتی که منجر به تغییرات خلقی میشوند را به PMS نسبت داد؟ بیایید از این درهم ریختگی‌ها بگذریم. پاسخ به این سوال پیچیده است اما قطعی نیست. بیایید نگاهی بیاندازیم به آنچه واقعاً اتفاق می‌افتد و ببینیم که علم در مورد آن هورمون‌ها چه می‌گوید.
پریود مردانه چیست؟
مردان هم درست مثل خانم‌ها تغییرات هورمونی را تجربه می‌کنند. سطح هورمون تستسترون در مردان هر روز و از روزی به روز دیگر تغییر می‌کند. برخی معتقدند که علائم تغییرات هورمونی در مردان مشابه با سندرم پیش از قاعدگی خانم ها یا همان PMS است. علائمی مثل احساس افسردگی، خستگی و تغییرات خلقی.
آیا می‌توان گفت این تغییرات هورمونی همان پریود مردانه یا عادت ماهانه مرد است؟ پاسخ این سوال مثبت است. رواندرمانگران معتقد هستند که مردان هم به نوعی پریود میشوند. پریود مردانه در واقع سندرمی به نام «بدخلقی مردانه» (Irritable Male Syndrome) است که به اختصار به آن IMS گفته می‌شود. علت این نامگذاری علائمی است که این عارضه در مردان ایجاد می‌کند.
عادت ماهانه در مردان به چه شکل است؟
عادت ماهانه در بیشتر مردان به صورت کاهش سطح تستوسترون بدن است. زمانی که تغییرات هورمونی شدیدی در بدن مرد بوجود می‌آید، میزان تستوسترون بدن کاهش پیدا می‌کند. همین کاهش می‌تواند دلیلی برای عادت ماهانه در افراد باشد. در این مواقع بهترین کمکی که می‌توانید به فرد کنید، صحبت کردن با آن است.
در واقع می‌توان گفت که جایگزین شدن تستوسترون می‌تواند یکی از دلایل برای سطح پایین هورمون‌های بدن باشند. زمانی که مردان با این حال مواجه میشوند بهتر است برای درمان به پزشک مراجعه کنند. پزشک با توجه به شرایط بدنی فرد از طریق تست و آزمایش و تجویز دارو مشکل را برطرف خواهد کرد.
نوسانات ماهانه هورمون مردانه چیست؟
اصطلاح “پریود” معمولاً به ریزش ماهانه پوشش داخلی رحم که برای آمادگی بارداری احتمالی ساخته شده است اشاره دارد. با کاهش سطح استروژن، این ریزش همراه با تغییر هورمونی همراه است. هورمون‌ها و خلق‌وخوها دست به دست هم می‌دهند، این تغییرات توضیح می‌دهند که چرا نوسانات خلقی بخشی از علائم پیش از قاعدگی (PMS) است. برخی افراد در هفته قبل از قاعدگی به آن مبتلا میشوند.
جد دایموند، دکترا در کتابی به همین نام در سال ۲۰۰۲ اصطلاح «سندرم مردانه تحریک پذیر» را ابداع کرد. دایموند رفتار بیولوژیکی قوچ‌های نر را بررسی کرد که با تغییر ترکیب هورمونی، تغییراتی را در رفتارشان نشان دادند. دایموند چهار عامل بالقوه را برای وضعیت خود شناسایی کرد:
- نوسان سطح تستوسترون
- عدم تعادل بیوشیمیایی
- از دست دادن هویت مردانه
- فشار
این یک مدل قانع‌کننده با یک مشکل اصلی است – انسان‌ها قوچ نیستند. هیچ مدرک عینی وجود ندارد که نشان دهد انسان‌ها این نوسان را تجربه می‌کنند و رفتار بعدی آنها نیز به همان شیوه تغییر می‌کند.
هورمون‌های مردانه پیچیده هستند
در واقع هیچ مدرکی مبنی بر تغییر سطح تستوسترون به روش چرخه‌ای وجود ندارد، مانند سطوح استروژن و پروژسترون. ما می‌دانیم که تستوسترون در طول روز کمی نوسان دارد. مطالعه‌ای در سال ۲۰۰۹ روی ۶۶ مرد ۳۰ تا ۸۰ ساله انجام شد که ۶ بار در صبح و عصر نمونه خون گرفتند. این نتایج نشان داد که بدن نوسانات تستوسترون را تجربه می‌کند. در مردان جوان (۳۰ تا ۴۰ ساله)، سطح تستوسترون در بعد از ظهر ۲۰ تا ۲۵ درصد کمتر از صبح بود. در مردان مسن، این تفاوت کمتر شد، با ۱۰ درصد تفاوت در افراد ۷۰ ساله مشاهده شد.
عوامل موثر در پریود مردان:
عوامل بسیاری می‌توانند روی پریود شدن مردان تاثیرگذار باشد. اما تنها از نظر پرشکان چند عامل آن مهم و بزرگ تلقی می‌شود:
۱. رژیم غذایی
داشتن رژیم غذایی نامناسب می‌تواند یکی از عوامل تاثیرگذار روی پریود شدن مردان باشد. غذاهای چرب و غذاهای فاقد سبزیجات می‌توانند بسیار مضر باشند.
۲. افزایش وزن
افزایش وزن در آقایان می‌تواند به همراه میزان بالای استروژن و سطح کم تستوسترون همراه باشد. عدم تعادل هورمونی هم باعث افزایش وزن در آقایان و هم یکی از عوامل تاثیرگذار روی پریود شدن آنها است.
۳. خواب نامنظم
نداشتن خواب کافی و نامنظم هم می‌تواند یکی از دلایل بروز این عارضه باشد.
۴. داشتن استرس و اضطراب
داشتن استرس و اضطراب می‌تواند سطح تستوسترون را در بدن آقایان کاهش دهد. همین موضوع می‌تواند روی میزان تحریک پذیری آنها هم تاثیرگذار باشد.
۵. مصرف دارو
مصرف داروهای شیمیایی و گیاهی می‌تواند موجب بر هم خوردن تعادل هورمونی فرد شود. همین امر می‌تواند در بعضی از مواقع مرد را خشن و در بعضی از مواقع آن را تحریک پذیر کند.
ایا مردان هم رحم دارند؟
پریود در خانم‌ها به علت چرخه طبیعی بارداری رخ می‌دهد. تغییرات هورمونی که یک خانم در چرخه قاعدگی خود تجربه می‌کند به علت آمادگی بدن برای بارداری احتمالی است.
اما مردان نه چرخه قاعدگی را تجربه می کنند و نه دارای رحم هستند که دیواره آن ضخیم و پذیرای تخمک بارور شده شود. بنابراین وقتی از پریود مردانه صحبت می‌کنیم لزوماً به معنی ریزش دیواره رحم در مردان و خونریزی قاعدگی نیست! در واقع آنچه که به عنوان قاعدگی در مردان شناخته می‌شود با پریود خانم‌ها زمین تا آسمان متفاوت است.
آیا پسران هم پریود میشوند؟
این موضوع نمی‌تواند ربطی به سن فرد داشته باشد. در واقع همه پسران و آقایان، چه متاهل و چه مجرد پریود میشوند و هیچ تفاوتی بین آنها وجود ندارد. البته پسرها به دلیل تغییرات هورمونی که در دوران بلوغ خود دارند بیشتر مستعد تغییرات هورمونی هستند.
نوار بهداشتي پریود مردانه چیست؟
نوار بهداشتی مردانه به تصور عامه برای جلوگیری از خونریزی استفاده می‌شود، اما واقعیت این است که اگر خون در ادرار یا مدفوع مشاهده می‌کنید، این معمولاً نشان‌دهنده یک مسأله جدی‌تر مثل عفونت یا انگل است. در چنین مواردی، استفاده از نوار بهداشتی کافی نیست و نیاز به مراجعه فوری به پزشک وجود دارد. ضمن اینکه مردان نیازی به استفاده از نوار بهداشتی ندارند.
سندرم پیش از قاعدگی در مردان چیست؟
وقتی از پریود مردان صحبت می‌کنیم منظورمان خونریزی قاعدگی نیست. این مفهوم در مردان متفاوت است اما علائم مشابهی با قاعدگی خانم‌ها می‌تواند داشته باشد.
سطح هورمون تستسترون در مردان متغیر است و برخی عوامل هم می‌توانند سطح آن را تحت تاثیر قرار دهند. وقتی میزان این هورمون تغییر کرده و دچار نوسان می‌شود مردان دچار سندرم پیش از قاعدگی مردانه میشوند.
علائم تغییرات هورمونی در مردان بسیار مشابه با سندرم پیش از قاعدگی زنان (PMS) است. به همین دلیل به آن پریود مردانه هم گفته می‌شود.
علت پریود شدن مردان چیست؟
IMS یا سندرم پیش از قاعدگی در مردان در نتیجه تغییرات هورمونی به خصوص هورمون تستسترون در مردان رخ می‌دهد. این هورمون نقش بسیار مهمی را در سلامت جسمی و ذهنی مردان بازی می‌کند. اما عوامل متعددی می‌توانند سطوح آن را تغییر دهند و منجر به مشاهده علائم غیرطبیعی شوند.
عوامل موثر بر سطح تستسترون مردان عبارتند از:
- سن (میزان تستسترون در مردان از حدود سن سی سالگی کاهش می‌یابد.)
- استرس
- تغییر در رژیم غذایی یا وزن
- بیماری
- کمبود خواب
- اختلالات خوردن
این عوامل همچنین می‌توانند سلامت روان مردان را هم تحت تاثیر خود قرار دهند و باعث پریود مغزي در مردان شوند.
علائم پریود در مردان
علائم عارضه بدخلقی مردانه بسیار مشابه با سندرم پیش از قاعدگی زنان است. با اینحال این سندرم الگوی منظمی را دنبال نمی‌کند. یعنی علائم به طور منظم اتفاق نمی‌افتند و نمی توان الگوی مشخصی را برای آنها پیدا کرد.
علائم IMS مبهم هستند. برخی از علائم شناخته شده آن عبارتند از:
- خستگی
- گیجی و مه گرفتگی مغز (Mental Fogginess)
- افسردگی
- عصبانیت
- کمبود اعتماد به نفس
- کاهش میل جنسی
- اضطراب
- حساسیت روانی بیش از حد
این علائم در پریود مردانه نشانه‌ای از وجود یک مساله دیگر مثل کمبود هورمون تسترون هستند. سطح هورمون تستسترون به طور طبیعی بالا و پایین می‌شود؛ اما سطوح بسیار پایین آن می‌تواند مشکل‌ساز شود. مشکلات رفتاری، تغییرات خلق خو، کاهش میل جنسی و افسردگی از جمله مسائلی هستند که به علت تغییر تستسترون رخ می دهند.
اگر این علائم مداوم بود، باید با یک پزشک صحبت کنید تا آزمایش‌های تشخیصی را انجام داده و درمان شوید.
سطح تستسترون در مردان میانسال به طور طبیعی کاهش می‌یابد. به این شرایط آندروپوز (Andropause) یا یائسگی در مردان هم گفته می‌شود. علائم یائسگی در مردان عبارتند از خستگی و کاهش میل جنسی که به علت کاهش تستسترون رخ می‌دهد.
در آخر باید اشاره کنیم که گاهی عبارت خونریزی پریود مردانه به شرایطی گفته می‌شود که در مدفوع یا ادرار خون دیده می‌شود. با اینحال خونریزی از اندام تناسلی در مردان در اغلب مواقع به دلیل انگل یا عفونت است و ارتباطی به پریود مردانه ندارد.
درمان پریود مردانه چیست؟
در درمان پریود مردانه هدف این است که:
- علائم بهبود داده شوند.
- با احساسات و تغییرات خلقی ناشی از آن سازگاری ایجاد شود.
- راه‌هایی برای کاهش استرس ارائه شود.
ورزش کردن، خوردن غذاهای سالم، به کارگیری راهکارهای کاهش استرس و دوری از مصرف الکل و سیگار می‌تواند به کاهش علائم و حتی پیشگیری از بروز آن ها کمک کند. این تغییرات در سبک زندگی می‌تواند به بهبود بسیاری از علائم جسمی و روانی کمک کند. با اینحال در صورتی که این علائم مربوط به سطوح پایین تستسترون باشند باید با پزشک هم صحبت کنید.
اگر تصور می‌کنید همسر و شریک عاطفی‌تان دچار نشانه‌های پریود مردانه یا کاهش تستسترون شده است بهترین راه کمک به او صحبت کردن است. می‌توانید او را تشویق کنید تا به پزشک و روانشناس مراجعه کند و راه‌های کنترل علائم قاعدگی مردانه را (فارغ از علت بروز آنها) بیاموزد.
تغییرات خلقی پایدار در پریود مردانه را جدی بگیرید!
اینکه بعضی از روزها احساس خوبی نداشته باشید طبیعی است. اما در صورتی که علائم جسمی و روانی پایدار باشند باید جدی گرفته شده و برای درمان با یک متخصص در میان گذاشته شوند.
مخصوصاً اگر این علائم شما را آزار می‌دهند باید به پزشک مراجعه کنید. اگر علائمی مثل کاهش میل جنسی زندگی‌تان را تحت تاثیر قرار داده است به یک سکس تراپیست مراجعه کنید و در صورتی که دچار افسردگی و اضطراب شده‌اید از یک روانشناس کمک بگیرید.
همچنین در صورتی که از ناحیه تناسلی شما خون خارج می‌شود باید به پزشک متخصص مراجعه کنید. خونریزی نشانه قاعدگی در مردان نیست و می‌تواند نشانه ای از عفونت یا سایر مشکلات پزشکی باشد که احتیاج به درمان فوری دارد.
کاهش بداخلاقی در مردان هنگام پریودی
برای اینکه بتوانید اخلاق و خلق و خوی تند مردان را در این دوران کنترل کنید، کافیست با چند راه‌کار آشنا باشید. راه‌کارهایی چون تنظیم قند خون بدن، مصرف بالای سبزیجات و فیبر، خوردن صبحانه کامل، کاهش مصرف شکر، مصرف خشکبار و آجیل، مصرف مکمل‌های غذایی و ویتامین می‌تواند روی تنظیم خلق و خوی آقایان تاثیرگذار باشد.
علاوه بر این موضوع دو عامل مهم دیگر وجود دارد که می‌تواند روی آقایان در این دوران تاثیرگذار باشد. داشتن رابطه جنسی منظم و رضایت بخش، داشتن فعالیت ورزشی از دیگر عواملی هستند که می‌توانند روی این موضوع تاثیرگذار باشند. با رعایت این نکات و توجه به این راه‌کارها می‌توان به آقایان در این دوران کمک بسیاری کرد.
تستوسترون چگونه بر خلق و خوی تاثیر می‌گذارد؟
اما این برای نوسانات خلقی چه معنایی دارد؟ شواهدی مبنی بر اینکه سطح تستوسترون به طور فعال بر خلق و خو و احساسات تأثیر می‌گذارد، متفاوت است.
یک مطالعه در سال ۲۰۱۵ ارتباط بین تستوسترون و عملکرد مغز را بررسی کرد. اگرچه نویسندگان اذعان داشتند که مطالعات حیوانی ارتباطی را نشان می‌دهد، نتایج fMRI حاصل از آزمایش آنها فقط می‌تواند ارتباط بین سطح تستوسترون و رفتار و عملکرد مغز را تأیید کند، نه اثبات علت آن را.
مطالعه دیگری در سال ۲۰۱۵ شواهدی مبنی بر ارتباط بین علائم افسردگی و سطوح پایین تستوسترون سرم در مردان بین ۲۱ تا ۴۱ سال نشان داد. با این حال این می‌تواند به مردان در معرض خطر محدود شود.
یک مطالعه در سال ۲۰۱۶ به تأثیر تجویز تستوسترون در افزایش سطح در گروهی از مردان ۶۵ ساله یا بالاتر پرداخت. محققان افزایش میل جنسی و عملکرد نعوظ را با مقداری بهبود در خلق و خو در مقایسه با گروه دارونما مشاهده کردند.
یک مطالعه در سال ۲۰۲۰ سطح تستوسترون سرم و علائم افسردگی را بررسی کرد و هیچ ارتباطی پیدا نکرد.
چیزی که ما می‌توانیم از این نتایج متناقض به دست آوریم، مشکلی است که محققان در اندازه‌گیری و تعریف تغییرات عاطفی یا خلقی دارند، و روش‌های ظریفی که زیست شناسی نه تنها در خلق و خوی ما، بلکه به طور بالقوه در کل شخصیت ما نقش دارد.
تستوسترون چه کار دیگری انجام می‌دهد؟
تستوسترون نقش مهمی در عملکردهای بیولوژیکی دارد. محققان بر این باورند که بر چیزهایی مانند میل جنسی، توده استخوانی، قدرت، سطح انرژی و تولید اسپرم تأثیر می‌گذارد.
تستوسترون طبیعی می‌تواند بین افراد مختلف متفاوت باشد، ما تازه شروع به درک اثرات مکمل‌ها کرده‌ایم و اینکه چه زمانی ممکن است مکمل لازم باشد. شواهد حکایتی نشان می‌دهد که مردانی که مکمل تستوسترون دریافت می‌کنند، اضطراب کمتری دارند و میل جنسی و سطح انرژی آنها بسیار بیشتر است. اما تا به امروز، مطالعات مشخص نشده است.
تستوسترون بیش از حد نیز می‌تواند بر تعداد اسپرم تاثیر بگذارد و به طور بالقوه باعث علائم فیزیکی دیگری مانند سردرد و بی‌خوابی شود. درمان جایگزین تستوسترون TRT، شناخته شده است که باروری را به طور قابل توجهی تحت تاثیر قرار می‌دهد. اثری که ممکن است موقت یا برای برخی از مردان دائمی باشد.
چه عواملی بر سطح تستوسترون تاثیر می‌گذارد؟
تغییرات در سطح تستوسترون به دلایل مختلفی رخ می‌دهد. بزرگ‌ترین آنها پیری است. با افزایش سن مردان، احتمال کمبود تستوسترون در آنها بیشتر می‌شود. ما کاملاً مطمئن نیستیم که چرا این اتفاق می‌افتد، اما این موضوع کاملا طبیعی بوده و دوباره، سطح تستوسترون “طبیعی” از فردی به فرد دیگر متفاوت است.
عامل دیگر چاقی است. افرادی که اضافه وزن دارند ممکن است سطح تستوسترون پایین‌تری داشته باشند و برخی از متون علمی در واقع ارتباط مثبتی بین مصرف مکمل تستوسترون و کاهش وزن نشان می‌دهند. این ممکن است یک چرخه خود تداومی باشد. با افزایش وزن و با تستوسترون کمتر، افزایش وزن باعث سرکوب بیشتر تستوسترون می‌شود. در رابطه با این موضوع مطالعات بسیار بیشتری لازم است.
سیگار کشیدن، چیزی که برای تعداد و کیفیت اسپرم بسیار مضر است. سیگار کشیدن می‌تواند سطح تستوسترون را افزایش دهد. یک مطالعه روی بیش از ۳۴۰۰ مرد نشان داده که افراد سیگاری نسبت به مردانی که هرگز سیگار نمی‌کشیدند ۱۳ درصد تستوسترون آزاد و ۱۵ درصد تستوسترون بیشتری داشتند. این قطعاً دلیلی برای ترک سیگار نیست.
اگر فکر می کنید در حال تجربه “قاعدگی مردانه” هستید، چه کاری می‌توانید برای بهبود آن انجام دهید؟
هنوز نمی‌توانید هورمون‌های خود را برای تغییرات خلقی خود سرزنش کنید. با این حال، اگر میل جنسی کم، خستگی یا تغییرات خلقی را تجربه می‌کنید، کارهایی وجود دارد که می‌توانید برای تشخیص بیماری یا بهبود سلامت عاطفی خود انجام دهید:
به پزشک مراقبت‌های اولیه مراجعه کنید (و شاید آزمایش هورمونی لازم باشد). سطوح پایین (یا بالا) تستوسترون می‌تواند دلیلی برای بررسی سایر شرایط همزمان باشد. پزشک مراقبت‌های اولیه می‌تواند به شما کمک کند تا مشکلات تیروئید، کم‌خونی یا سایر مسائلی که ممکن است باعث خستگی یا تغییرات خلقی شوند را رد کنید.
با یک درمانگر صحبت کنید. مردان به دلیل ایده‌های منسوخ در مورد مردانگی به طور قابل توجهی کمتر به دنبال مراقبت‌های بهداشت روانی نسبت به زنان هستند.
اسپرم خود را تست کنید. آزمایش اسپرم به شما برنامه‌ای برای نیازهای آتی خانواده می‌دهد و به سایر مشکلات سلامتی بالقوه نیز اشاره می‌کند.
تغییرات سبک زندگی را بررسی کنید. ورزش، غذای سالم‌تر، کاهش استرس، همه این موارد می‌تواند به شما کمک کند تا به بازی خود بازگردید و تندرستی ایجاد کنید.
استراحت کنید. فرسودگی شغلی واقعی است و گاهی اوقات بهترین کاری که می‌توانید انجام دهید این است که به حال و هوای خود متمایل شوید و به خود استراحت دهید. اما فراموش نکنید که یک روز تعطیل یا حتی یک هفته تعطیلات، لزوما برای مقابله با یک سبک زندگی پر استرس کافی نیست. همه ما باید برای ساختن زندگی‌های پایدار و متعادل تلاش کنیم.
سخن پایانی
پریود مردانه یا عارضه بدخلقی مردانه (IMS) به شرایطی گفته می‌شود که سطح هورمون‌ها (به خصوص تستسترون) در مردان بالا و پایین شده و باعث بروز علائم روانی مشابه با سندرم پیش از قاعدگی خانم‌ها (PMS) مثل افسردگی، تحریک‌پذیری و اضطراب می‌شود. پریود در مردان با خونریزی همراه نیست و تنها به علت مشابهت علائم با PMS به آن قاعدگی مردانه می‌گویند.
برای درمان علائم IMS در مردان می‌توان از پزشک، سکس تراپیست و روانشناس کمک گرفت. نکته مهم این است که اگر خونریزی را تجربه می کنید بهتر است بدانید که این خونریزی نشانه پریود مردانه نیست و باید از یک پزشک مشاوره بگیرید.
علائم عادت ماهانه در مردان چه می‌تواند باشد؟
عصبانیت و پرخاشگری، افسردگی، کاهش میل جنسی، اضطراب و استرس زیاد، خستگی، گیج بودن، زود رنج بودن و حساس بودن و…. از علائم عادت ماهانه در مردان است.
چه عواملی می‌توانند میزان تستوسترون بدن را تحت تاثیر قرار دهند؟
تغذیه و برنامه غذایی، سن، استرس و اضطراب، کمبود خواب و… می‌تواند میزان تستوسترون بدن را تحت تاثیر قرار دهد.
آیا پریود شدن مردان زمان مشخصی دارد؟
پریود شدن مردان برخلاف زنان زمان مشخصی ندارد، در واقع زمان آن به میزان تستوسترون در بدن بستگی دارد. در ره زمانی از ماه و روز ممکن است اتفاق بیفتد. البته بدن مردان با یکدیگر تفاوت دارند از این رو قطعا این زمان هم نمی‌تواند ثابت و مشخص باشد.
در دوران پریودی مردان باید چه کارهایی انجام داد؟
ایجاد فضای آرام، کمک کردن در کارها، افزایش اعتماد به نفس و… ازجمله کارهایی هستند که می‌توان در زمان پریودی آقایان برای بهبود حال آنها انجام داد.
منبع: پزشک خوب