برای حفاظت از موتور و قطعات به کار رفته در تمام وسایل نقلیه از جمله موتور سیکلت ها در برابر گرمای شدید حاصل از سوخت بنزین، از سیستم خنک کننده استفاده می شود. بنابراین در این مقاله از کارمادیو شما را با انواع سیستم خنک کننده موتور سیکلت و مزایا و معایب آن ها آشنا خواهیم کرد.
انواع سیستم های خنک کننده موتورسیکلت
سیستم های خنک کننده موتور سیکلت به دو دسته کلی زیر تقسیم می گردد.
الف) سیستم های هوا خنک (موتور بدون رادیات)
این نوع از سیستم های خنک کننده موتور سیکلت، را می توان از رایج ترین سیستم های خنک کننده این وسیله نقلیه دانست که از طریق هوا به خنک کردن موتور آن می پردازد.
برای جلوگیری از تغییر ساختار اجزای فلزی در اثر گرمای تولید شده در موتور سیکلت، فرایند خنک سازی موتور سیکلت به کمک این نوع از سیستم های خنک کننده، ازطریق باله یا برجستگی های روی موتور انجام می شود و باد طبیعی هوا با عبور از روی سیلندرها و سرسیلندر ها به خنک کردن موتور سیکلت کمک می کند بدین گونه سیستم های هوا خنک به خنک سازی موتور می انجام اند.
انواع موتور سیکلت های دارای سیستم هوا خنک
موتور سیکلت های دارای سیستم هوا خنک به دو دسته زیر تقسیم می شوند
موتور سیکلت های بوبین خشک
این نوع از موتور سیکلت ها برای استفاده در داخل شهر کاربرد دارند و قادر به طی حداکثر ۸۰ تا ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت هستند. هزینه تولید موتور سیکلت های بوبین خشک، نسبت به دیگر موتورسیکلت های سیستم هوا خنک، پایین تر است. این نوع موتور سیکلت ها در دمای پایین کار می کنند و در صورت بالا رفتن دمای بیشتر از ۴۰ درجه سانتیگراد، خراب شده و عملکرد عادی خود را از دست می دهند و بنابراین هزینه نگهداری و تعمیر آن ها نسبتا بالا است.
موتور سیکلت های بوبین مایع
این نوع از موتور سیکلت ها از لحاظ عملکرد در شرایط دمایی دچار محدودیت نیستند و می توانند تا دمای ۶۰ درجه را تحمل کنند ولی ممکن است با بالا رفتن دما بیش از این حد، دچار آسیب شده و از کار بیفتند. از مزایای استفاده از موتور سیکلت های بوبین مایع این است که می توان مسیر نامحدود برون شهر را نیز به کمک آنها طی کرد و نیز نسبت به نمونه بوبین خشک طول عمر بیشتری و هزینه تعمیر کمتری دارند.
مزایا و معایب سیستم های هوا خنک
سیستم های خنک کننده موتور سیکلت از نوع هوا خنک دارای مزایا و معایب زیر هستند.
مزایا
در این نوع سیستم های هوا خنک، از قطعات بسیار کمی استفاده شده و در واقع بیشتر از بال ها استفاده می شود، بنابراین در صورت خراب شدن، تعداد قطعات کمتری نیاز به تعمیر و عیب یابی دارند و در نتیجه هزینه سرویس و تعمیر آنها کمتر است.
تسریع روند گرم شدن موتور برای به گردش در آوردن مایع خنک کننده، از دیگر مزایای این سیستم خنک کننده است. همچنین سیستم خنک کننده هوا خنک موتور سیکلت‌ها، دارای عملکرد آسان بوده و به سادگی کار خنک کنندگی را انجام می دهند.
معایب
سیستم های هواخنک نسبت به دیگر سیستم های خنک کننده موتور سیکلت، کارایی کمتری دارند و در نتیجه در این نوع موتو بیشتر گرم شده و آسیب پذیر تراست و گاهی هزینه زیادی صرف تعمیر آن می شود.
ب) سیستم های خنک سازی با مایعات (موتور رادیات دار)
در سیستم های خنک سازی با مایعات به دلیل عدم وجود باله و وجود رادیاتور در قسمت جلویی بلوک موتور، عملکرد متفاوتی از سیستم های هوا خنک دارند.
از تفاوت های این نوع سیستم های خنک کننده داشتن کارکرد پیچیده تری بوده و قادر به تحمل دمای بالای ۱۰۰ درجه سانتیگراد هستند.
قطعه اصلی در سیستم های خنک سازی با کمک مایعات، مسیرهایی به نام جلیقه آبی است که در قسمت داخلی موتور و نزدیک سیلندرها جای گرفته است و مخزن و رادیاتور متصل به این مسیر ها در روند خنک کردن موتور سیکلت نقش اساسی را بر عهده دارند.
موتور سیکلت هایی که با سیستم های خنک کننده مایعات کار می کنند، طول عمر بیشتری دارند و جهت استفاده شخصی به صرفه می باشند.
انواع سیستم های خنک سازی با مایعات
سیستم های خنک ساز با مایعات در دو نوع سیستم خنک ساز روغن و سیستم خنک ساز آبی ساخته شده است که سیستم های خنک ساز با روغن شامل دو دسته زیر هستند.
سیستم رادیاتور روغن: در این نوع از سیستم خنک ساز روغنی، روغن داغ موتور وارد رادیاتور شده و عبور هوا از بین پره های رادیاتور، باعث کاهش دمای آن می گردد، سپس روغن دوباره به موتور برگشت می شود.
نکته مهم این است که استفاده از سیستم رادیاتور روغن در موتور سیکلت ها، نسبت به خودروها گسترده تر است زیرا آثار زیست محیطی و هزینه کمتری دارد.
سیستم هوا-خنک روغن: در سیستم هوا-خنک روغن هوا از بین هد سینگ عبور کرده و با خنک کردن سر سیلندر، دمای روغن را کم می کند و از این طریق موتور خنک می شود. از سیستم هوا خنک روغن در موتور سیکلت هایی که به صورت استارتی می باشد، استفاده می شود.
مزایای و معایب سیستم های خنک سازی با مایعات
سیستم های خنک سازی با مایعات دارای مزایا و معایب زیر هستند.
مزایا
استفاده از سیستم های خنک ساز با مایعات به فرد این امکان را می دهد که مسافت بیشتری حتی به خارج از شهر را طی کند. موتور سیکلت هایی که از این خنک سازها در آن ها استفاده شده است، به دلیل اینکه از گرم شدن بیش از حد موتور جلوگیری می کنند، طول عمر بیشتر و کاربرد گسترده تری نسبت به دیگر انواع موتور سیکلت ها دارند.
معایب
سیستم های خنک ساز با مایعات هم از نوع آبی و هم از نوع روغنی، دارای اجزا و قطعات بیشتری بوده و این موضوع باعث پیچیده شدن فرایند عیب یابی و تعمیر آنها می گردد؛ در نتیجه هزینه تعمیر نیز در این نوع خنک کننده ها بالاتر است.
از معایب دیگر این است که در صورت پر کردن بیش از حد سیستم خنک کننده با روغن یا آب، باعث نشتی مایع خنک کننده می شود.
منبع: کارمادیو