همان طور که می‌دانید مسائل حقوقی یکی از پیچیده‌ترین مسائل روز هستند که افراد زیادی معمولاً به دلایل مختلف با آن درگیر می‌شوند. یکی از این موضوعات بسیار مهم، مبحث ارث بردن زنان از اموال همسر است و بسیاری از افراد با این سؤال مواجه هستند که زنان چه اموالی را از همسر خود به ارث می‌برند؟
این موضوع همانند دیگر موضوعات حقوقی از جوانب مختلف قابل بررسی بوده و دارای شرایط خاصی است. به همین علت ما در کارمادیو قصد داریم در این مطلب به شما بگوییم که زنان چه اموالی را از همسر خود به ارث می‌برند و شرایط این ارث بردن چیست؟
شرط ارث بردن زنان از اموال همسر
همان طور که پیش‌تر نیز اشاره کردیم در قانون جدید ارث زن از شوهر شرایطی پیش‌بینی شده که در صورت وجود چنین شرایطی زنان می‌توانند برخی از اموال همسر خود را به ارث ببرند. اصلی‌ترین شرط برای این که یک زن بتواند اموال همسر خود را به ارث ببرد این است که بین زن و مرد عقد دائم برقرار باشد. این شرط تنها برای عقد دائم تعیین شده و در عقد موقت زن و شوهر نمی‌توانند از یکدیگر ارث ببرند.
بنابراین زمانی که زن یا شوهر فوت می‌کند باید بین آنها رابطه زوجیت برقرار باشد و به دلایل مختلف نکاح آنها از بین نرفته باشد. به علاوه در ماده ۸۶۴ قانون مدنی اشاره شده که زن در صورتی می‌تواند از اموال شوهر خود ارث ببرد که در زمان فوت او زنده باشد. در نتیجه دو شرط اصلی ارث بردن زنان از اموال همسر این است که اولاً بین آنها عقد دائم برقرار بوده، ثانیاً زن قبل از مرگ همسر خود زنده باشد.
همچنین بهتر است بدانید میزان ارث بردن زن از اموال همسر به فرزند داشتن و نداشتن او نیز بستگی دارد. این یعنی میزان ارث زنی که فرزند دارد با زنی که از همسر خود فرزندی ندارد، متفاوت است. این موضوع را در بخش‌های بعد مورد بررسی قرار می‌دهیم.
میزان سهم الارث زنان دارای فرزند و بدون فرزند
همان طور که در بخش‌های قبل نیز اشاره کردیم میزان سهم الارث زنی که از همسر خود فرزند دارد با ارث زن از شوهر بدون فرزند، متفاوت است. قبل از هر چیزی مجدداً یادآوری کنیم که این میزان سهم الارث زمانی به زن می‌رسد که بین زن و مرد عقد دائمی برقرار باشد تا زن بتواند در اموال او سهم داشته باشد. حال به میزان سهم الارث زنان در صورت دارا بودن یا نداشتن فرزند می‌پردازیم.
حالت اول ارث زن از شوهر بدون فرزند است. در این حالت میزان ارثی که از اموال مرد به زن می‌رسد، یک چهارم ترکه است و باقیمانده ترکه به دیگر افراد خواهد رسید. حالت دوم زمانی است که زن و مرد دارای فرزند باشند که در این صورت زن می‌تواند به میزان یک هشتم از اموال مرد را به ارث ببرد و باقیمانده بین سایر وارثین تقسیم می‌شود.
نکته مهمی که باید به آن توجه داشته باشید این است که زن در صورت دارا بودن شرایط حتماً از اموال مرد ارث می‌برد و در این صورت هیچ تفاوتی نمی‌کند که کدام یک از طبقات ارث‌بری نیز در موضوع ارث دخالت داشته باشند. این یعنی اگر افراد موجود در طبقه اول از اموال ارث ببرند، زن نیز در همان طبقه قرار می‌گیرد. در غیر این صورت اگر افراد در طبقات دیگر سهم الارث داشته باشند زن نیز در همان طبقات قرار گرفته و اموال را به ارث خواهد برد.
ارث زن از همسر خود شامل چه اموالی است؟
در ابتدای مطالب نیز اشاره کردیم یکی از مهم‌ترین سؤالات حقوقی که بسیاری از افراد با آن مواجه هستند این است که زنان چه اموالی را از همسر خود به ارث می‌برند؟ برای پاسخ به این سؤال باید بگوییم که در قانون جدید ارث زن از شوهر در ماده ۹۴۶ قانون مدنی بیان شده که زن می‌تواند از اموال همسر خود سهم الارث داشته باشد اما این موضوع دارای استثنائاتی است.
این استثنا این است که زن می‌تواند از تمام اموال منقول همسر خود سهم الارث داشته باشد، اما در مورد اموال غیر منقول زن هیچ گونه سهم الارثی ندارد و تنها می‌تواند از قیمت آنها ارث داشته باشد. این بدان معناست که ابتدا باید اموال غیر منقول به فروش برسند و زن از قیمت این اموال سهم خود را بر می‌دارد.
ارث زن از همسر بعد از طلاق
تا به این بخش از مطلب در مورد سهم الارث زنانی صحبت کردیم که همسر آنها فوت شده و آنها از اموال همسر خود ارث دارند. علاوه بر این موضوع مبحث دیگری که در مسائل حقوقی مطرح شده میزان سهم الارث زن از همسر خود بعد از طلاق است. با این که بین زن و مرد بعد از طلاق هیچ رابطه زوجیتی وجود ندارد، اما میزان سهم الارث زن با توجه به نوع طلاق همچنان پابرجا است.
حالت اول زمانی است که بین زن و شوهر طلاق بائن صورت گرفته باشد که در این طلاق زن بعد از جاری شدن صیغه طلاق و در دوران عده بر مرد هیچ حقی نخواهد داشت و این یعنی اگر همسر سابق در دوران عده فوت نماید، زن نمی‌تواند از اموال او ارثی داشته باشد. حال در شرایطی که طلاق از نوع طلاق رجعی باشد و در زمان عده زوج فوت کند، بر اساس ماده ۹۴۳ قانون مدنی زن می‌تواند از اموال شوهر ارث داشته باشد. در صورتی که فوت مرد بعد از دوره عده باشد زن سهمی از اموال او ندارد.
استثنایی که قانون‌گذار در این خصوص تعیین کرده این است که اگر شوهر دچار بیماری باشد و در این مدت زن طلاق بائن را انجام داده باشد و مرد تا یک سال بعد از طلاق به دلیل مبتلا بودن به همان بیماری فوت کند، زن می‌تواند از اموال او ارث داشته باشد. این استثنا زمانی قابل اجرا است که زن در این مدت برای بار دوم ازدواج نکرده باشد.
آیا زن دوم از اموال همسر ارث می‌برد؟
تا به این بخش از مطالب متوجه شدیم که زنان چه اموالی را از همسر خود به ارث می‌برند و شرط این ارث‌بری چیست. حال سؤالی که وجود دارد این است که زن دوم نیز می‌تواند از اموال همسر خود سهم الارث داشته باشد یا خیر؟ در ابتدا باید به این موضوع توجه کرد که زن دوم و حتی زن‌های سوم و چهارم در عقد موقت با مرد هستند یا دائم؟
در صورت دائم بودن عقد آنها تفاوتی نمی‌کند که زن چندم باشند آنها نیز مانند زن اول از اموال همسر خود به میزان گفته شده در مطالب فوق ارث خواهند داشت. بنابراین تفاوتی نمی‌کند که زن چندم باشند و در صورت دائم بودن عقد در صورتی دارای فرزند باشند یک هشتم ارث برده و ارث زن از شوهر بدون فرزند یک چهارم است.
جمع‌بندی
زنان چه اموالی را از همسر خود به ارث می‌برند؟ این سؤالی است که اکثر افراد به خصوص خانم‌ها با آن مواجه می‌شوند. همان طور که در مطلب فوق از کارمادیو اشاره کردیم شرط ارث بردن زن از اموال مرد دائم بودن عقد بین آنها است که در این صورت دارا بودن یا نبودن فرزند در میزان سهم الارث زن تأثیر دارد.