چک صیادی یک جایگزین برای چک‌های قدیمی است که در تمامی بانک‌های ایرانی صادر می‌شود. این جایگزینی در سال ۱۴۰۰ صورت گرفته و هر دسته چک دارای یک کد‌شناسه ۱۶ رقمی است. این چک‌ها در تمامی بانکها رنگ بنفشی دارند و مهم‌ترین تفاوت آن با چک‌های قدیمی در اعتبار آن‌ها با همدیگر خواهد بود. چک صیادی اعتبار طولانی‌تری داشته و شما می‌توانید زمان طولانی‌تری از آن استفاده کنید. در ادامه با کارمادیو همراه شوید تا اطلاعات بیشتری را در خصوص این نوع دسته چک به شما بدهیم.
چگونه دسته چک بگیریم؟
برای اینکه بتوانید دسته چک صیادی بگیرید، در ابتدا باید به یکی از شعبه‌های بانک مورد نظر مراجعه کرده و مدارک مورد نیاز را به بانک ارائه دهید. بعد از ارائه این مدارک می‌توانید برای صدور دسته چک از بانک درخواست کنید. سپس بانک درخواست شما را در سامانه صیادی ثبت کرده و در صورتیکه بانک مرکزی اعتبار شما را تأیید نماید، دسته چک برایتان صادر خواهد شد.
به طور کلی یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین شرایط برای دریافت دسته چک صیادی این است که دارای یک حساب قرض الحسنه جاری باشید و حداقل دو سال از باز بودن حسابتان بگذرد. علاوه بر این، شما به عنوان متقاضی چک، نباید بدهی غیر جاری یا سابقه چک برگشتی داشته باشید. با اینکه مدارک و شرایط افراد حقوقی و حقیقی برای دریافت دسته چک تفاوت دارد، اما مراحل دریافت دسته چک برای آن‌ها یکسان است.
چگونه چک صیادی را استعلام کنیم؟
استعلام چک صیادی از چندین روش امکان‌پذیر است؛ اما به طور کلی یکی از بهترین روش‌ها برای استعلام و بررسی این چک، استفاده از کد ۱۶ رقمی برای بررسی سابقه پرداخت شخص صادرکننده درج شده بر روی چک به شمار می‌رود.
روش اول: استعلام چک صیادی از طریق سایت
برای انجام این کار باید در ابتدا وارد بخش استعلام وضعیت اعتبار چک بر روی سایت بانک مرکزی شده و سپس‌شناسه ۱۶ رقمی موجود بر روی چک را، در داخل کادر مربوطه درج کنید.
سامانه استعلام چک صیادی (مشاهده) بانک مرکزی
پس از این، بر روی دکمه استعلام کلیک کرده تا اطلاعات کاملی از شخص درخواست‌کننده به شما نمایش داده شود. اطلاعات نمایش داده، مواردی همچون موجودی حساب از صادرکننده چک و مبلغ چک برگشتی (در صورت وجود) را در برمی گیرد.
روش دوم: استعلام چک صیادی از طریق پیامک
همچنین با استفاده از روش زیر می‌توانید استعلام چک صیادی را انجام دهید.
در این روش باید شناسه ۱۶ رقمی خود را در یک قالب مشخص شده به سرشماره ۷۰۱۷۰۱ ارسال کنید. قالب ارسال پیامک به این شکل است: کد ۱۶ رقمی چک صیادیی *۱*۱.
بعد از این کار، وضعیت‌های مختلفی به شما نشان داده می‌شود که به شرح زیر هستند:
- وضعیت سفید: صادرکننده فاقد هرگونه چک برگشتی بوده یا اگر فرد چک برگشتی داشته، تمامی موارد رفع شده‌اند.
- وضعیت زرد: دارای یک چک برگشتی یا حداکثر ۵۰ میلیون ریال تعهد برگشتی
- وضعیت نارنجی: دارای ۲ تا ۴ چک برگشتی یا حداکثر ۲۰۰ میلیون ریال تعهد برگشتی
- وضعیت قهوه‌ای: دارای ۵ تا ۱۰ چک برگشتی یا حداکثر ۵۰۰ میلیون ریال تعهد برگشتی
- وضعیت قرمز: بیش از ۱۰ فقره چک برگشتی یا بیش از ۵۰۰ میلیون ریال تعهد برگشتی
شرایط دریافت دسته چک
شرایط دریافت چک صیادی برای افراد حقیقی و حقوقی متفاوت بوده و به شرح زیر است.
شرایط دریافت چک صیادی برای اشخاص افراد حقیقی
- همانطور که گفتیم حداقل دو سال از افتتاح حساب شما در بانک مورد نظر گذشته باشد.
- باید یا محل سکونتتان یا محیط کارتان ثابت بوده و تغییر نکند.
- علاوه بر این‌ها باید دارای یک حساب سپرده‌ای بلند مدت که و حداقل ۵ میلیون تومان را بر روی آن قرار دهید، همچنین حداقل ۶ ماه از افتتاح حساب بگذرد.
- شما به عنوان فرد متقاضی نباید سابقه چک برگشتی یا بد حسابی داشته باشید.
مدارک مورد نیاز برای دریافت دسته چک توسط افراد حقیقی
- کپی تمامی صحفه‌های شناسنامه
- کپی تمامی مدارک شغلیتان
- در صورتیکه مستأجر هستید، باید کپی اجاره نامه داشته باشید.
- یک قطعه عکس در اندازه ۳ در ۴
- باید یکی از قبض‌های آب و برق به همراه خود به بانک آورده تا آدرس دقیق محل زندگی و کد پستی خود را ثبت کنید.
- به همراه خود یک فرد معتبر به عنوان معرف به بانک ببرید.
شرایط دریافت چک صیادی برای اشخاص حقوقی
- عدم جابجایی شرکت بیش از دو بار در طی ۱۰ سال
- دارای یک حساب بلند مدت با حداقل اعتبار ۵۰ میلیون تومانی و گذشت حداقل ۶ ماه از افتتاح حساب برای افراد حقوقی غیر دولتی
- از ابتدای فعالیت شرکت شما باید حداقل ۱۰ سال و از زمان افتتاح حساب جاری حداقل یک سال گذشته باشد.
مدارک مورد نیاز برای دریافت دسته چک توسط افراد حقوقی
- درخواست دادن برای باز کردن حساب بانکی به همراه امضا صاحب‌های امضا قانونی در شرکت
- ارائه اصل و کپی اساسنامه مربوط به شرکت
- ارائه اصل و کپی از گواهی ثبت شرکت
- تأیید امضا صاحب‌های مجاز به امضا در شرکت
- ارائه اصل و کپی کارت ملی و شناسنامه از تمامی اعضای هیئت مدیره
- ارائه اصل و کپی از آخرین آگهی که توسط شرکت در روزنامه رسمی ثبت شده است.
علاوه بر مدارک ذکر شده، لازم است که حداقل ۱۰ سال از آغاز فعالیت شرکت افراد حقوقی، گذشته باشد و همچنین در این ۱۰ سال، محل قرار‌گیری شرکت بیش از دو بار تغییر نکرده یا جابجا نشود.
سامانه ثبت چک صیادی
در حال حاضر اکثر بانکها به صورت شخصی سامانه ای برای ثبت چک صیادی طراحی کرده اند و شما می توانید به وب سایت بانک خود مراجعه نمایید و چک صیادی خود را ثبت نمایید. همچنین برخی اپلیکیشن های پرداخت مانند آپ و … نیز امکان ثبت چک صیادی را دارند.
سامانه ثبت و صدور یکپارچه دسته چک صیادی، سامانه صیاد نامیده شده و عنوان سامانه‌ای است که در سال ۱۳۹۶ توسط بانک مرکزی تأسیس گردید. این سامانه با هدف نظارت بیشتر بر روی روند صدور دسته چک‌های جدید یعنی دسته چک صیادی، متقاضیان و همچنین معاملات مربوط به چک راه‌اندازی شد. افراد می‌توانند ویرایش چک صیادی خود را از این سایت انجام دهند.
تا پیش از راه‌اندازی سامانه صیادی، بسیاری از افراد، بدون اینکه آگاهی لازم را در خصوص مقررات مربوط به چک و مقررات کیفری استفاده از چک را داشته باشند، اقدام به دریافت دسته چک و صدور چک می‌کردند. در نتیجه بسیاری از چک‌های صادر و استفاده شده برگشت می‌خوردند و در نهایت برای افراد به دلیل عدم پرداخت چک، گواهی عدم پرداخت صادر گردیده و حکم حبس به آن‌ها داده می‌شد.
جمع بندی
دلیل اصلی راه‌اندازی سامانه ثبت چک صیادی، همین چک‌های برگشتی بود. با توجه بالا رفتن تعداد زندانی‌ها به دلیل استفاده از چک و برگشت خوردن آن‌ها، بانک مرکز به اجبار به این ماجرا راه پیدا کرد. البته بعد از تأسیس سامانه ثبت چک صیادی و حتی آموزش‌هایی در مورد چگونگی استفاده و ثبت چک در این سامانه، باز هم شاهد درصد بالایی از چک‌های برگشتی بودیم. در حالیکه قانون جدید در خصوص صدور چک و آیین‌نامه آجرایی آن در سال ۱۳۹۷ به تصویب رسید. اما نهایتاً در فروردین سال ۱۴۰۰، دستور ممنوعیت صدور چک حامل اعلام شد و با تلاش‌های بسیار بانک مرکزی برای مقابله کردن با پدیده و مشکلات چک برگشتی، بعد از ۴ سال نتیجه داد.