علائم اولیه سرطان پوست (انواع و روش های درمان و عوارض آن)
سرطان پوست نوعی از سرطان است که در آن سلول های پوست دچار آسیب می شود و در به وجود آمدن آن علاوه بر ژنتیک عوامل بیرونی نیز بسیار موثر است و ابتدا از لایه بالایی پوست یعنی اپیدرم شروع می شود بنابراین آشنایی با این نوع سرطان مهم است و در این مطلب از کارمادیو به طور کامل به معرفی این نوع سرطان خواهیم پرداخت.
عوامل ایجاد سرطان پوست
علت اصلی سرطان پوست قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید است مخصوصا هنگامی که منجر به آفتاب سوختگی و تاول می گردد اما موارد زیر نیز در به وجود آمدن این نوع سرطان دخیل هستند.
- ژنتیک و سابقه خانوادگی
- پوست رنگ روشن که به راحتی بسوزد
- داشتن تعداد بسیاری خال و کک مک
- استفاده از داروهایی که سیستم ایمنی بدن را سرکوب می کنند
- سابق پزشکی مانند پیوند اسک سیستم بدن را ضعیف می‌کند
- تماس مکرر پوست با برخی مواد شیمیایی مانند زغال سنگ آرسنیک و قطران
علائم اولیه سرطان پوست
سرطان های پوست ممکن از سلام اولیه زیادی نداشته باشند زیرا یکسان نیستند ولی تغییرات غیر عادی در پوست یکی از علائم هشدار دهنده آن است و علائم اصلی آن شامل موارد زیر است.
- ضایعاتی با لبه ها و شکل ناهموار
- زخمی که چند هفته ادامه داشته باشد و خوب نشود
- زخم یک خارش یا خونریزی داشته باشد
- لکه گنداز آن بزرگتر است نیم سانتی متر یا تقریباً به اندازه یک پاک کن باشد
- نقطه‌ای که ظاهر و احساس متفاوتی نسبت به سایر نقاط روی پوست دارد
- لکه‌های دارای رنگ غیر معمولی نظیر سفید، صورتی، سیاه، آبی یا قرمز نیز ضایعه هایی که بیش از یک رنگ داشته باشد.
انواع سرطان پوست
سرطان پوست به سه گروه کلی کارسینیوم سلول های پایه کارسینومای سلول های سنگفرشی و ملانوما که در ادامه به طور کامل به معرفی هر کدام می پردازیم تقسیم می شود.
سرطان کارسینوم سلول های پایه و علایم
به نوعی از سرطان پوستی که در سلول های پایه ایجاد شود کارسینوم سلول پایه یا بازال گویند و در زیر سلول های سنگفرشی پوست ایجاد می شود سپس تقسیم تکثیر و در نهایت یک دست می گردد در اپیدرم به سمت بالا حرکت کرده تا به سلول های سنگفرشی جدید تبدیل شوند مرده ای شوند که از بین رفته‌اند.
سرطان کارسینوم شایع ترین نوع سرطان پوست در جهان است و معمولاً در مناطقی از پوست که در معرض نور خورشید قرار دارند مانند دست ها، صورت،گوش ها، دهان و پاها دیده می شود و در اکثر افراد رشد کندی دارند و معمولا به سایر قسمت های بدن سرایت نمی کند و برای زندگی تهدیدی نیست این نوع سرطان پوست دارای علائم زیر است.
- برآمدگی کوچک صاف مرواریدی یا مومی شکل روی قسمت درگیر
- ضایعی صاف صورتی قرمز یا قهوه‌ای در تنه یا بازوها و پاها
- نواحی روی پوست شبیه جای زخم است
- زخم هایی که پوسته پوسته به نظر می رسند و در وسط فرورفتگی دارند یا اغلب خونریزی می کنند.
کارسینوم سلول سنگفرشی
این نوع سرطان پوست در سلول های سنگ فرشی ایجاد می شود و در قسمت بیرونی اپیدرم قرار دارد و به طور مداوم با تشکیل سلول های جدید می ریزند. این نوع سرطان پوست معمولاً در مناطق یزد بودند که در معرض آفتاب قرار دارد مانند دست ها صورت بازوها پاها و گوش ها و نقاط طاس ایجاد می شود.
سرطان کارسینوم سنگفرشی ممکن است در سلول های مخاطی و اندام تناسلی نیز ایجاد شود و دارای علائم زیر است.
- یک ندول یا برآمدگی سفت و قرمز در روی پوست ایجاد می شود.
- یک ضایعه سفت با سطح پوسته پوسته شده که احتمال دارد خارش داشته و یا خونریزی کند
- یک زخم جدید یا ناحیه برجسته روی یک زخم قدیمی
- یک لکه سفت و پوسته پوسته روی لب که ممکن است به یک زخم تبدیل گردد
- زخم قرمز یا لکه سفت در داخل دهان
- یک لکه قرمز برجسته یا زخم زگیل مانند در مقعد یا روی اندام تناسلی
ملانوما
این نوع از سرطان در ملانوسیت ها به وجود می آید یعنی در سلول هایی که ملانین را می سازند رنگدانه قوی رنگی است که به پوست رنگ داده و از آن در برابر ی از اشعه های مضر فرابنفش خورشید محافظت می نماید.
این نوع از سرطان پوست نسبت به دو نوع قبلی شایع نیست خطرناک ترین نوع سرطان پوست به شمار می رود و می تواند به سایر نواحی بدن سرایت کرده و زندگی را تحت تاثیر قرار دهد.
سرطان ملانوما در هر جای بدن و حتی روی چشم ها و اندام های داخلی ممکن است ایجاد گردد و در زنان در قسمت پایین ساق پا و در مردان در نواحی صورت و قسمت بالای پشت به شکل زیر خود را نشان می دهد.
- یک لکه قهوه‌ای بزرگ به همراه لکه های کوچک تیره‌تر
- خالی که تغییر رنگ یا اندازه داده و در شخص درد ایجاد کند یا خونریزی نماید.
- یک ضایعه کوچک با حاشیه نامنظم و قسمت هایی که قرمز، صورتی، سفید، آبی یا آبی و سیاه هستند
- ضایعه دردناک خارش و سوزش نیز دارد.
دیگر سرطان های پوست که کم کمتر شایع اند
به غیر از سه نوع سرطان بالا که شایع ترین انواع سرطان های پوست هستند این نوع سرطان شامل موارد زیر نیز می باشد
سارکوم کاپوزی
این نوع سرطان پوست نادر بوده و در رگ های خونی پوست ایجاد می شود و از علائم آن ایجاد لکه های قرمز یا بنفش بر روی پوست یا غشاهای مخاطی است و معمولاً در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند نظیر افراد مبتلا به ایدز دیده می شود و ای لکه های صاف یا برآمدگی های به رنگ آبی سیاه صورتی قرمز یا بنفش است که روی بازوها پاها و صورت ایجاد شده و یا به صورت زخم هایی در دهان یا بینی و گلو ظاهر می گردد.
کارسینوم سلول مرکل
این نوع از سرطان پوست نیز نادر بوده و در پایه اپیدرم به وجود می آید و همانگونه که از نام آن مشخص است از سلول مرکل شروع می شود یعنی سلول‌هایی که ویژگی های مشترک با سلول های عصبی و سلول های هورمون ساز داشته و به انتهای عصبی پوست بسیار نزدیکند.
این نوع سرطان دارای برجستگی های سفت و براقی است که روی پوست یا زیر پوست و در فولکول های مو ایجاد می شود و اغلب در سر گردن و تنه دیده می شود.
کارسینوم غدد سباسه
این نوع از سرطان پوست که در غدد سباسه یا چربی ایجاد می شود نیز یک سرطان نادر و تهاجمی است که از غدد چرب در پوست منشا گرفته و معمولاً روی پلک ایجاد می شود و به طور کلی بیشتر در اطراف چشم ظاهر می شود چرا که تعداد زیادی غدد چربی در آن ناحیه وجود دارد و علائم آن برآمدگی های بدون درد سفت و گرد بر روی پل که بالا یا پایین یا کمی داخل آنها است.
درماتوفیبروسارکوم پروتوبرانس
سرطان نادر است که در لایه میانی پوست به وجود می‌آید و به کندی رشد کرده و به ندرت پخش می شود و درصد بقای بالایی دارد از علائم این سرطان می توان به یک برآمدگی زخم مانند به رنگ بنفش، صورتی، قرمز یا قهوه‌ای بر روی پوست که ظاهری شبیه به خال مادر زادی دارد اشاره کرد.
راه‌های پیشگیری از سرطان پوست
بهترین راه جلوگیری از سرطان پوست محافظت از خود در برابر نور زیاد خورشید و آفتاب سوختگی است همچنین از طریق روش های زیر می توان از ابتلا به این بیماری جلوگیری کرد.
- استفاده از بال ملت با ضد آفتاب برای جلوگیری از ابتلا به سرطان لب
- از ساعت ۱۰ صبح تا ۴ بعد از ظهر از قرار گرفتن در نور مستقیم خورشید اجتناب کنید
- استفاده از کلاه‌ها با لبه‌های پهن برای محافظت است پوست صورت و گوش ها در برابر نور خورشید
- استفاده از ضد آفتاب در تمام طول سال جهت محافظت از پوست صورت خود در برابر تمام اشعه‌های مضر فرابنفش مخصوصاً اشعه هایی که منجر به از بین رفتن ملانوم پوست می شوند.
- پوشیدن پیراهن و شلوار آستین بلند برای محافظت از بدن خود در برابر اشعه ماورا بنفش
- استفاده از عینک آفتابی محافظت از چشم ها و پوسته اطراف آنها و پلک ها
- عدم استفاده از داروهای حساس به نور و خورشید برای پوست مانند استفاده از آنتی بیوتیک ها.
- داشتن رژیم غذایی مناسب برای پوست ند غذاهایی که دارای آنتی اکسیدان های مقابله کننده با سلول های سرطانی هستند و نیز غذاهایی که دارای ویتامین های مفید مانند ویتامین ای و ویتامین سی هستند.
عوارض سرطان پوست
عوارض بالقوه این سرطان عبارتند از
- اضطراب و افسردگی
- زخم در سطح پوست و خونریزی
- تهاجم موذی و تخریب بافت ها و ساختارهای مجاور
- گسترش سلول های سرطانی با غدد لنفاوی عضلات اعصاب یا سایر اندام‌های بدن مانند کبد و مغز.
درمان سرطان پوست و عوامل موثر بر نوع درمان
جهت درمان سرطان پوست از روش های مختلفی مانند رادیولوژی، فتودینامیک درمانی، کرم شیمی درمانی و…استفاده می شود و این درمان ها وابسته به عوامل زیر انتخاب می شوند
- نوع سرطان پوست
- محلی که دچار به سرطان شده است
- سرطان تا چه حد رشد کرده یا گسترش یافته
- مرحله سرطان (در صورت لزوم)
درمان اصلی این سرطان، جراحی است. اکثر افراد فقط جراحی می‌کنند و نیازی به درمان بیشتر ندارند. اما برخی از افراد ممکن است نتوانند جراحی کنند یا پس از جراحی به درمان دیگری نیاز داشته باشند.
درمان‌های دیگر عبارتند از:
- رادیوتراپی
- کرم ایمونوتراپی
- فتودینامیک درمانی
- کرم شیمی درمانی
بسته به شرایط فرد ممکن است یک یا چند مورد از این درمان‌ها انجام گیرد.
روش درمانی جراحی
در این روش پزشک متخصص محل سرطان و مقدار کمی از بافت اطراف آن را برمی دارد و بسته به اندازه و موقعیت ناحیه سرطانی امکان دارد پیوند پوست نیز انجام گیرد و انواعی از جراحی ها وجود دارد به عنوان مثال اگر سرطان خفیف باشد و فقط سطح پوست را درگیر کرده از بیوپسی یا همان بافت برداری استفاده می شود.
روش درمانی رادیوتراپی
در این روش از پرتوهایی با انرژی بسیار بالا جهت از بین بردن سلول های سرطانی پوست استفاده می شود و برای سرطان پوست از نوع کارسینوم سلول پایه و کارسینوم سلول سنگفرشی مناسب است و هنگامی از این روش استفاده می شود که موارد زیر وجود داشته باشد
- سرطان پوست منطقه وسیع را در بر گرفته باشد
- جراحی گزینه مناسبی نباشد
- سرطان به غدد لنفاوی رسیده باشد
- جهت کاهش خطر عود سرطان پس از جراحی باشد.
- سرطان در منطقه‌ای که عمل کردن در آن دشوار است به وجود آمده باشد.
شیمی درمانی
شیمی درمانی و استفاده از داروهای ضد سرطانی برای از بین بردن سلول های سرطانی پوست از دیگر روش های به کارگیری برای درمان سرطان پوست است و به دو شکل درمان موضعی و درمان وریدی انجام می گیرد که در درمان موزه‌ای از کرم استفاده می شود و به صورت مستقیم بر روی پوست قرار می گیرد و در درمان وریدی دارو به داخل رگ وارد می شود.
فتودینامیک درمانی
در این روش از دارویی برای حساس کردن پوست به نور استفاده می شود و پس از مصرف این دارو پزشک نوع خاصی از نور را روی ناحیه مربوطه متمرکز می کند و با این روش سلول های سرطانی را از بین می برد.
این روش درمانی برای درمان برخی از انواع سرطان های کارسینوم سلول های پایه و بیماری بوون و کراتوزاکتینیک استفاده می شود.
ایمونوتراپی
در این روش از دفاع طبیعی بدن برای کمک به کشتن سلول های سرطانی پوست استفاده می گردد و برای انجام این کار ایمونوتراپی به شکل های زیر انجام می گیرد.
- استفاده از کرم مونوتراپی: کرم ایموتراپی را بر روی ناحیه آسیب دیده پوست قرار می دهند و این کار باعث می شود سلول ها مواد شیمیایی بیشتری مانند اینترفرون تولید کنند که این ماده برای مقابله با سلول های سرطانی پوست مفید است.
- ایمونوتراپی در جریان خون
سلول‌های درگیر در سرطان پوست
هنگامی که سرطان در پوست ایجاد می شود آن را سرطان پوست می گویند و همانطور که گفتیم معمولاً در DNA پوست اتفاق می افتد و به صورت غیر طبیعی تاثیر می شوند و در آن لایه محافظتی پوست یعنی اپیدرم درگیر می شود و دلیل بسیاری از این نوع سرطان ها قرار گرفتن در برابر اشعه های خورشید است.
لازم به ذکر است که مناطقی از پوست که در معرض نور خورشید پوست سر پوست صورت لب ها گوش ها گردن سینه بازوها دست ها پاها و قسمت بالایی پشت بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پوست قرار دارند ولی این بدان معنا نیست که در جاهای پنهان پوست ایجاد نمی شود بلکه ممکن است در کف دست و پا و زیر ناخن ها و بین انگشت و حتی در ناحیه تناسلی ایجاد گردد.
کلام آخر
در این مقاله به بررسی سرطان پوست انواع آن علائم علت روش های درمان پرداختیم لازم به ذکر است مردان نسبت به زنان بیشتر در معرض این نوع سرطان قرار دارند به عنوان مثال مردان بالای ۵۰ سال از نظر آماری دو برابر زنان در معرض ابتلا به ملانوما و مرگ ناشی از آن قرار می گیرند. شما عزیزان می توانید با مطالعه مقاله اچ پی وی چیست؟ علائم HPV، راه های انتقال و پیشگیری آن نیز یکی دیگر از بیماری هایی که امروز برخی از افراد به آن مبتلا هستند را میسر به طور دقیق بشناسید.
