همه چیز درباره هایپر تیروئیدیسم یا تیروئید پرکار (علائم و درمان)
هایپر تیروئیدیسم یا تیروئید پرکار یکی از شایع ترین بیماری های مربوط به غده تیروئید است و این غده مقدار بالایی هورمون تولید کرده و به داخل خون می فرستد در نتیجه میزان هورمون های تیروئیدی در خون بالا رفته و شخص به پرکاری تیروئید مبتلا می شود و علائم خاصی در او ایجاد می شود که در ادامه این مقاله از کارمادیو در ارتباط با این بیماری و علائم آن توضیحات لازم را خواهیم داد.
علائم پرکاری تیروئید
نام دیگر تیروئید پرکار تیروئید بیش فعال است و در آن هورمون های اصلی تولید شده توسط غده تیروئید یعنی T3 و T4 به مقدار زیادی تولید شده و وارد خون می شوند و می تواند تمام سیستم بدن را تحت تاثیر قرار دهد و علائم زیادی مانند موارد زیر را در شخص ایجاد می‌کند
- کاهش وزن
- افزایش اشتها
- احساس لرزش و اضطراب
- تغییرات بینایی
- اختلالات در خواب
- پوست نازک و گرم و مرطوب
- نازک شدن و ریزش موها
- ورم و بیرون زدگی چشم ها
- عدم تحمل گرما و تعریق غیر طبیعی
- اسهال و حرکت های روده بیشتر می شود و ممکن است فرد دچار سندروم روده تحریک پذیر گردد
- تپش قلب و بالا رفتن سرعت ضربان قلب
علائم تیروئید پرکار در مردان
علاوه بر علائمی که ذکر کردیم تیروئید پرکار علائم خاصی در دو جنس مرد و زن نیز ایجاد می‌کند
- کچلی بیش از موعود مردان یکی از علائم پرکاری تیروئید است.
- درگیر شدن مردان با ژنیکوماستی یا همان بزرگ شدن پستان ها از دیگر علائم پرکاری تیروئید در آنها است
- کاهش میزان تستوسترون در خون و ایجاد مشکلات دیگر از دیگر علائم هیپوتیروئیدی در مردان است.
- اختلال نعوظ و کاهش تعداد اسپرم ها از دیگر علائم پرکاری تیروئید در مردان است.
علائم تیروئید پرکار در زنان
- اختلال در قاعدگی و دوره های آن و کاهش میزان خونریزی در دوره‌های قاعدگی
- خاطر اطلاع به پوکی استخوان و پیشرفت آن ورود زودتر به دوره یائسگی
- احساس گرمای زیاد یا گرگرفتگی
افرادی که در خطر ابتلا به پرکاری تیروئید هستند
ابتلا به پرکاری تیروئید در افراد زیر بیشتر از دیگران است
- کسانی که سابقه بیماری هایی چون کم خونی و دیابت نوع یک و سندرم آدیسون دارند.
- افرادی که سابقه بیماری های تیروئیدی در خانواده دارند.
- کسانی که سن بالای ۶۰ سال دارند
- خانم هایی که باردار بوده و یا به تازگی زایمان کرده‌اند
- افرادی که مقدار زیادی ید در رژیم غذایی خود دارند زیرا این ماده ید به غده تیروئید کمک می کند تا هورمون بسازد.
تشخیص تیروئید پرکار
از روش‌های زیر پزشک متخصص پرکاری تیروئید را تشخیص می دهد.
معاینه فیزیکی: پزشک با لمس دو طرفه گردن غده تیروئید را از نظر بزرگی ورم و داشتن و نداشتن ندول بررسی می کند از بیمار می خواهد که با عقب دادن گردن و گاهی با قورت دادن آب دهان به او کمک کند.
معاینه چشم ها: از نظر داشتن یا نداشتن بیماری گریوز که از علل این اختلال است از دیگر روش های معاینه‌ای برای تشخیص این بیماری است. همچنین با استفاده از نوک انگشتان و ناخن ها و وجود لرزش در دست پزشک می تواند به این بیماری پی ببرد.
آزمایش تیروئید پرکار
آزمایش خون یکی از روش های تشخیصی رایج برای پرکاری تیروئید است زیرا به هنگام ابتلا به این بیماری میزان هورمون‌های تیروئیدی یعنی تیسه و تی ۴ در خون افزایش پیدا می‌کند.
تصویربرداری از غده تیروئید
برای تصویربرداری از غده تیروئید و پرکاری آن از روش های زیر استفاده می شود.
۱) اسکن تیروئید
در این روش به کمک دوربین گاما از غده تیروئید عکس گرفته می شود و برای گرفتن این عکس بیمار روی تخت یا میز دراز می کشد و گردن اون اندکی به عقب خم می شود و از این تصویر برای تشخیص گواتر گره تیروئیدی سرطان تیروئید و التهاب و ورم آن استفاده می شود.
۲) آزمایش جذب ید رادیو اکتیو یا RAIU
این روش یکی از بهترین روش های تشخیص پرکاری تیروئید است که برای انجام این عکسبرداری مقدار کمی ید رادیو اکتیو به بیمار داده می شود و بعد این مقداریون دنبال می شود تا مشخص گردد چه میزان از آن توسط غده تیروئید جذب شده است و بعد از ۶ تا ۲۴ ساعت پزشک از گردن و گلوی بیمار اسکن مجدد می گیرد تا میزان ید جذب شده مشخص گردد.
برای تفسیر اگر غده تیروئید مقدار زیادی از ید رادیو اکتیو را جذب کرده باشد یعنی مبتلا به پرکاری تیروئید است یعنی بدن بیمار مقدار زیادی T4 تولید می کند.
درمان پرکاری تیروئید
می توان از روش های مختلفی از جمله موارد زیر پرکاری تیروئید را درمان کرد:
دارو درمانی
قرص هایی نظیر متی مازول و پروپیل تی اوراسیل از قرص هایی هستند که در درمان و کنترل پرکاری تیروئید نقش دارند و از سر سریع خود را نشان می دهند. مصرف هر نوع دارویی نیاز به تجویز پزشک متخصص دارد و از مصرف خودسرانه دارو جلوگیری نمایید.
جراحی
هنگامی که غده تیروئید به پرکاری مبتلا می شود دارو تاثیر زیادی در درمان آن ندارد از روش جراحی استفاده می شود اما ممکن است در این صورت شخص به کم کاری تیروئید مبتلا گردد.
استفاده از داروی بتا بلوکرها
این دارو اثری بر مقدار هورمون های تیروئیدی ندارد اما جلوی عملکرد آنها را می گیرد و علائم آن مانند بالا رفتن ضربان قلب، لرزش دست ها و اضطراب را برطرف می کند.
ید رادیو اکتیو
برای درمان بیماری هایپر تیروئید از ید رادیو اکتیو نیز استفاده می شود در واقع این ید توسط سلول های بیش فعال تیروئید جذب شده و به آنها آسیب می رساند و نتیجه آن است که غده تیروئید کوچکتر می شود و پرکاری آن برطرف می گردد.
رژیم غذایی مناسب برای پرکاری تیروئید
با خوردن غذاهای زیر می توانید پرکاری تیروئید را درمان یا حداقل علائم و عوارض آن را کاهش دهید.
سبزیجات
برخی از سبزیجات که از خانواده چلیپایی یا صلیبی به شمار می رود مانند کلم بروکلی، کلم بروکلی، گل کلم و کلم پیچ در کاهش علائم پرکاری تیروئید و بهبود آن مفید هستند.
مواد غذایی با مقدار ید پایین
ید نقش اساسی در ساخت هورمون های تیروئیدی دارد و نبود یا کمبود آن برابر با اختلال در روند ساخت هورمون های این غده است و غذاهایی مانند موارد زیر به دلیل داشتن ید در بهبود پرکاری تیروئید به شما کمک می کند.
- نمک بدون ید
- چای یا قهوه
- سفیده تخم مرغ
- میوه‌های تازه
- سیب زمینی
- عسل
- شیره افرا
- پاپ کرن های بدون نمک
- کره بادام زمینی و آجیل‌های بدون نمک
- نان های خانگی و نان هایی که بدون نمک شیر و تخم مرغ تهیه می شوند.
ویتامین‌ها و مواد معدنی
مواد معدنی نظیر آهن یکی از عناصری است که درمان و بهبود پرکاری تیروئید بسیار موثر می باشد بنابراین اگر می خواهید آهن لازم را دریافت کنید باید حبوبات خشک شده گوشت قرمز سبزیجات با برگ های سبز تیره، مغزها و آجیل ها گوشت پرندگان، دانه ها و غلات و…را مصرف کنید.
روی از دیگر عناصری است که در سلامت غده تیروئید سیستم ایمنی بدن بسیار موثر می‌دباشد و در مواد غذایی مانند گوشت گوسفند، پودر کاکائو، نخود و بادام زمینی یافت می شود.
کلسیم و ویتامین دی نیز در کاهش علائم پرکاری تیروئید نقش موثر دارد زیرا اختلال باعث کاهش تراکم استخوان ها می گردد و برای جلوگیری از عارضه های آن لازم است که مواد خوراکی مانند اسفناج، لوبیا سفید، بامیه، شیر بادام که حاوی کلسیم هستند را مصرف کرد و مواد خوراکی نظیر جگر، قارچ، ماهی های چرب، غلات غنی شده با ویتامین دی نیز دارای ویتامین دی هستند که با مصرف آنها می توان پرکاری تیروئید را بهبود بخشید.
