بلک فرایدی چیست؟ تاریخ جمعه سیاه در ایران
یکی از فرهنگ و رسوم کشور آمریکا، روز بلک فرایدی (Black Friday) است که به رسم هر سال، پس از مراسم روز شکرگزاری و پیش از عید کریسمس و سال نو، تمام فروشگاه‌ها و برندهای مطرح دنیا، محصولات خود را با چندین درصد تخفیف شگفت‌انگیزی به فروش می‌گذارند. در واقع طبق رسم و رسوم آمریکایی‌ها اولین روز پس از روز شکرگزاری که خود یک جشن و تعطیلاتی رسمی در ایالات متحده است، به عنوان روز خرید برای کریسمس تلقی می‌شود که امروزه تحت عنوان بلک فرایدی شهرت جهانی یافته است. در روز حراج جمعه سیاه تمامی فروشگاه‌ها در سراسر ایالت متحده آمریکا آماده خدمت رسانی بوده و تمامی کالا‌های خود را با تخفیف بسیار بالایی به فروش می‌رسانند.
حتی در این روز برخی از فروشگاه‌ها کار خود را زودتر آغاز کرده و به محض پایان روز شکرگزاری فعالیت خود را شروع می‌کنند حراج بزرگ جمعه سیاه در ایران نیز تحت عنوان جمعه سیاه رواج یافته است و بسیاری از فروشگاه‌ها به خصوص فروشگاه اینترنتی بسیاری، از محصولات خود را تحت عنوان تخفیف بلک فرایدی سال ۲۰۲۲ ارائه می‌دهند.
تاریخ بلک فرایدی در ایران 1401
در پاسخ به این سوال که بلک فرایدی چه زمانی ست؛ باید گفت تاریخ حراج جمعه سیاه درست یک روز پس از تاریخ جشن شکرگزاری که در آخرین پنجشنبه‌ی ماه نوامبر برگزار می‌شود، آغاز خواهد شد. بنابراین تاریخ بلک فرایدی در هر سال با سال قبل متفاوت است، در نتیجه تاریخ حراج جمعه سیاه ۲۰۲۳ در ایران و در تقویم سال ۱۴۰۱ برابر با جمعه ۴ آذر است. ساعت شروع بلک فرايدی یا همان جمعه سیاه معمولا از شب پنجشنبه شروع می‌شود و تا جمعه شب ادامه خواهد داشت.
تاریخچه بلک فرایدی Black Friday
قرن‌ها است که صفت سیاه در فرهنگ‌های مختلف برای توصیف رویدادی بدشگون استفاده می‌شد. در تاریخ آمریکا، عبارت «جمعه سیاه» به رسوایی بازار طلا، در روز ۲۴ سپتامبر سال ۱۸۶۹ اشاره دارد. پس از پایان جنگ داخلی آمریکا، بین ایالات متحده آمریکا و ایالات مؤتلفه آمریکا، نوبت به دوران دوازده ساله بازسازی آمریکا رسید. بدین ترتیب، ایالت‌های شکست خورده جنوبی، مورد بازسازی ایالت‌های شمالی پیروز قرار گرفتند. دو تن از زمین خواران آن دوره به نام جِی گولد (Jay Dick) و جیمز فیسک (James Fisk) به واسطه خریدهای عمده در مدتی کوتاه، انحصار موقت طلا را به دست گرفتند. آن‌ها از این طریق سود کلانی به دست آوردند. دولت وقت که به‌موقع متوجه این سوءاستفاده نشد، حجم طلای بالایی را روانه بازار کرد تا قیمت از دست رفته ثابت شود. اما در نهایت، زندگی بسیاری ویران شد، و از آن روز به نام جمعه سیاه یا بلک فرایدی یاد می‌شود.
نخستین کاربرد عبارت بلک فرایدی
از اولین کاربردهای ثبت‌شده عبارت بلک فرایدی، می‌توان به مجله (Factory Management and Maintenance) در نوامبر سال ۱۹۵۱ اشاره کرد. در آن دوران کارگران به صورت دسته جمعی با همدیگر توافق می‌کردند، و به بهانه‌های مختلف مرخصی می‌گرفتند. بدین ترتیب، فردای روز عید شکرگزاری (روز جمعه) به کارخانه‌ها نمی‌رفتند، و تعطیلاتی چهار روزه داشتند. (پنجشنبه، جمعه، شنبه و یکشنبه). اما مثل بسیاری از کلمات دیگر زبان انگلیسی، کار برد عبارت بلک فرایدی به این صورت جا نیفتاد.
حراج جمعه یا جمعه سیاه در کشورهای مختلف
استثنایی‌ترین روز حراجی در دنیا یا همان بلک فرایدی (حراج جمعه) این روزها همه گیر شده است. در اکثر نقاط دنیا این روز به عنوان پادشاه حراجی‌ها به رسمیت شناخته شده و برگزار می‌شود. خریداران همواره به این روز به عنوان فرصتی طلایی برای خرید نگاه کرده و نوع و تاریخ برگزاری این حراجی در هر یک از کشورهای دنیا با توجه به فرهنگ آن‌ها متغیر است. در سال ۲۰۱۸، به‌طور رسمی ۱۲۹ کشور در مراسم بلک فرایدی شرکت کردند که با فعالیت ایران و ۲۹ کشور دیگر که برخی از فروشگاه‌ها در آن شرکت می‌کنند، این آمار به ۱۵۹ کشور رسید! با این حال شاید برایتان جالب باشد که برخی از برندهای لوکس دنیا همچون گوچی و شنل به دلایل خاص خود در این مراسم و تخفیف‌ها شرکت نمی‌کنند، چرا که آن‌ها ترجیح می‌دهند مشتریان ثروتمند و خاص خود را داشته باشند!
