تکنولوژی آیدلیگ استاپ یا خاموش و روشن کردن خودکار موتور یا استاپ-استارت (stop-start) یکی از فناوری‌هایی است که با هدف کاهش مصرف سوخت خودروها و در نتیجه کاهش میزان آلودگی شهرها توسعه پیدا کرده است. اگر چه این تکنولوژی می‌تواند در دستیابی به هوای پاک نقشی مثبت داشته باشد، اما آیا عملکرد آن در بلندمدت سلامت موتور را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟ با کارمادیو همراه باشید تا در نوشتار حاضر این موضوع را بررسی کرده و در نهایت به پاسخ سوال برسیم.
روز به روز شرکت‌های بزرگی که در زمینه تولید موتورسیکلت و ماشین فعالیت دارن، تولیدات خودشون رو به سمتی میبرن که ضرر کمتری به محیط زیست وارد بشه با کمتر شدن مصرف سوخت اونها از آلودگی هوا هم کاسته بشه!
یکی از تکنولوژی‌هایی که در کاهش مصرف سوخت و همچنین کاهش آلودگی هوا تأثیرگذار هست تکنولوژی Start/Stop یا روشن و خاموشه که در موتورهای هوندا مثل واریو ۱۶۰، PCX و ADV با نام آیدلینگ استاپ شناخته میشه.
سیستم آیدلینگ استاپ یا استارت استاپ چیست؟
به گزارش کارمادیو، استارت استاپ کاری میکنه که در زمان توقف موتورسیکلت، ارسال سوخت به انجین و جرقه‌زنی متوقف و در ادامه انجین به صورت اتوماتیک خاموش بشه.
نکته جالب در مورد این تکنولوژی این هست که برای روشن شدن مجدد انجین لازم نیست دوباره کلید استارت موتور رو فشار بدید و با یک اشاره کوچک به اهرم گاز دوباره انجین روشن میشه.
این کار به صورت مستقیم در مصرف سوخت موتور تاثیر میذاره و اون رو کاهش میده. این رو هم بگم که این تکنولوژی در ابتدا فقط روی ماشین‌ها (به خصوص ماشین‌های هیبریدی) به کار میرفت اما در ادامه به دنیای موتورهای اسکوتری (یا اتوماتیک) هم راه پیدا کرد.
نحوه کارکرد سیستم استارت استاپ
همه‌ی فرایندهای این سیستم به صورت اتوماتیک یا خودکار انجام میشن و تنها چیزی که به صورت دستی توسط راننده قابل کنترل هست، فعال یا غیر فعال کردن این سیستمه!
سیستم استاپ استارت معمولاً با یک علامت A و فلشی که جهت اون موافق عقربه‌های ساعت هست در موتور یا ماشین دیده میشه که راننده میتونه از طریق دکمه مخصوص به این سیستم اون رو روشن یا خاموش کنه.
استارترهای موجود در موتورهای مجهز به این سیستم از طریق درگیر کردن یه دنده پینیون کوچیک با فلایویل (Flywheel) موتور رو روشن میکنن. اجزای سیستم استارت استاپ توسط سیستم‌های الکتریکی با ولتاژ بالا و باتری‌های حجیم پشتیبانی میشن.
این نکته رو هم باید بدونید که وجود سیستم استارت استاپ یا آیدلینگ استاپ در هر موتورسیلکتی به وجود سیستم استارت القایی یا به قول یاماها SMG (مخفف Smart Motor Generator) بستگی داره و در صورتی که انجین موتورسیکلت به کمک یک موتور الکتریکی و به صورت القایی شروع به کار کردن بکنه میشه روی اون موتور تکنولوژی استارت استاپ رو هم به کار برد.
وجود این تکنولوژی یه امتیاز برای موتورسیکلت‌هایی که به این سیستم مجهز هستن به حساب میاد اما بعضی از کارشناس‌ها به وجود این سیستم ایرادهایی وارد میکنن که در ادامه با طرح یه سوال میخوایم به این مسئله بپردازیم.
آیا سیستم آیدلینگ استاپ Idling Stop باعث افزایش استهلاک انجین میشه؟!
دونستن این نکته جالبه که موتورهایی که سیستم آیدلینگ استاپ یا استارت استاپ روی اونها تعبیه نشده در طول عمر خودشون نزدیک به ۵۰ هزار بار روشن و خاموش میشن اما موتورهایی که از این سیستم بهره میبرن حدود ۵۰۰ هزار بار این اتفاق براشون میفته!
یعنی ۱۰ برابر بیشتر! بعضی از کارشناس‌های حوزه مکانیک ماشین و موتورسیکلت معتقد هستن که این آپشن در عین حال که مصرف سوخت رو پایین میاره؛ استهلاک انجین رو در طولانی بالا میبره!
البته این مسئله چیز دور از ذهنی هم نیست و به طور کلی میشه گفت هر چند باری که چرخه استارت-استاپ و روشن خاموش شدن انجین بیشتر تکرار بشه، میزان استهلاک انجین هم افزایش پیدا میکنه. مگر این که تغییرات و کارهایی رو در راستای کاهش استهلاک، در انجین اعمال بشه.
اگه با ساختار و قطعات انجین آشنا باشید، میدونید که میل‌لنگ یکی از سنگین‌ترین و مهم‌ترین قطعات در انجین به حساب میاد و با چند بلبرینگ و یاتاقان در ارتباط هست.
وقتی انجین در حال کارکردن هست، به دلیل وجود لایه نازکی از روغن در میان میل‌لنگ و بلبرینگ، میزان تماس این دو قطعه با هم به حداقل میرسه.
این اتفاق در اثر روغن‌کاری هیدرولیک انجام میشه و زمانی که انجین خاموش باشه، طبیعتاً روغن‌کاری انجام نمیشه و میل‌لنگ با یاتاقان و بلبرینگ‌ها تماس پیدا میکنه. در زمان استارت زدن و روشن کردن موتور و قبل از شروع فرایند روغن‌کاری، میل‌لنگ با یاتاقان و بلبرینگ‌ها تماس پیدا میکنه و در همین لحظه بیشترین فرسودگی و استهلاک اتفاق میفته.
اگه این مواردی رو که بهش اشاره کردم در نظر بگیرید و به اون اعدادی که گفتم فکر کنید خیلی راحت متوجه میشید که در صورت فعال بودن سیستم استارت استاپ، تعداد تماس میل‌لنگ و سایز اجزا از ۵۰ هزار بار به ۵۰۰ هزار افزایش پیدا میکنه و همین موضوع باعث افزایش استهلاک و خرابی میشه.
البته شرکت‌های بزرگ راهکارهایی رو برای رفع این مشکل در نظر گرفتن که اولین راهکار به استفاده از جنس و آلیاژ متفاوت در ساخت بلبرینگ‌ها مربوط میشه.
بلبرینگ‌های جدیدی که به دست شرکت آمریکایی فدرال موگِل ساخته میشن خاصیت خود-روغن‌کاری دارن و همین باعث میشه تا همیشه مقدار مشخصی روغن روی سطح خودشون داشته باشن.
راهکار دوم هم به کیفیت روغن موتور مورد استفاده در انجین برمیگرده که در کاهش استهلاک انجین تأثیر میذاره. روغن‌های مدرن ساختار شیمیایی پیشرفته‌تری دارن که اصطکاک رو تا حد زیادی کاهش میده و گرما رو بیشتر جذب میکنه از فرسودگی قطعات هم جلوگیری میکنه.
حالا با توجه به این مقاله شما کدوم مورد رو ترجیح میدید؟!
این که مصرف سوخت موتورتون در کوتاه مدت کاهش پیدا کنه یا استهلاک اون در طولانی مدت بیشتر بشه؟
